Cream of tartar

Wat moet ik in godsnaam met tartaar in mijn cake? Dat moet zowat het eerste zijn dat in mij opkwam toen ik voor het eerst een recept zag dat om cream of tartar vroeg. Was het nu nog een hartig pasteitje geweest, dan had ik er begrip voor kunnen opbrengen, maar scones?

Cream of tartar (Not to be confused with Tartar sauce.) is volgens wikipedia potassium bitartraat. In het Nederlands wordt dat kaliumwaterstoftartraat ofte wijnsteen. Let wel: wijnsteen (E336 i) is niet hetzelfde als wijnsteenzuur (E334 i) ofte Acidum Tartaricum (tartaric acid), wat natuurlijk net datgene is wat ik in huis heb gehaald.

Het recept voor scones ging dus opnieuw de kast in ii en in plaats daarvan hebben we dan maar pannenkoeken gemaakt. Net zo lekker.

  1. Die E-nummers zijn Europese codes voor voedseladditieven, waar bijvoorbeeld E322-385 tot de voedingszuren behoren.
  2. Volgens Nigella had ik maar liefst vier teaspoons nodig, en die kunt ge niet zomaar negeren.

Taartbodem: korstdeeg

Korstdeeg is een soort bladerdeeg, dat heel vaak wordt gebruikt voor taartbodems. De ingrediënten zijn beperkt: bloem en boter (in grofweg een verhouding van 2 op 1), een snuifje zout, en wat ijswater. Het is blangrijk dat alle ingrediënten koud worden verwerkt, om de mengeling van de boter en de bloem zo beperkt mogelijk te houden.

Bladerdeeg (en dus ook korstdeeg) wordt op een hoge temperatuur gebakken, zodat het water in het deeg snel verdampt en luchtzakjes vormt waardoor men de typische schilfers in het deeg verkrijgt. Dit recept is makkelijker dan u denkt, het vergt alleen wat (wacht)tijd om het te maken: tijdens de vele tussenstappen moet het deeg telkens opnieuw gekoeld worden. Het goede nieuws is dat u het deeg gerust twee dagen in de koelkast kan bewaren alvorens het te bakken, zodat u de bereiding van uw heerlijke taart gerust over twee dagen kan spreiden.

Een tijdje geleden kreeg ik een mailtje van The Online Company, met de vraag of ik niet eens een Piet Huysentruyt bakvorm van Point Virgule wou proberen (te koop bij Cookstore). Ik bak vooral brood, zei ik nog, maar ze konden mij enkel de geribde bakvorm van 235 mm opsturen. Het kan tegen temperaturen van -30°C tot +250°C beweerde de begeleidende brief, dus zo’n korstdeeg (de vorm gaat rechtstreeks van de ijskast van 5-6° in een oven van 220°) leek mij ideaal om die vorm eens te testen. Edoch: genoeg reclame.

Dit recept komt uit The Pie and Pastry Bible van Rose Levy Beranbaum: Basic Flaky Pie Crust (pp. 22-26).

Benodigdheden

  • 113 g ongezouten koude boter
  • 184 g patisserie bloem (dat is een zachte bloem)
  • een snuifje zout
  • een mestpunt mespunt bakpoeder
  • 40-50 ml ijswater
  • 7 gram (een koffielepel) (cider)azijn

Taartbodem: korstdeeg Taartbodem: korstdeeg

Zo gemaakt

Plaats een mengkom in uw diepvries (als uw diepvries niet groot genoeg is, plaats hem dan de avond voordien in uw ijskast).

Snijd de boter in blokjes, en leg 2/3 daarvan in de koelkast, en 1/3 in de diepvries gedurende minstens 30 minuten (wikkel de boter in vershoudfilm). Meng de bloem, het zout en het bakpoeder, doe het in een diepvrieszak en leg ook dat in de diepvries.

Na dertig minuten mengt u de bloem met de boter uit de koelkast tot kruimels. Gebruik daarvoor de toppen van uw vingers. Doe dit mengsel –samen met de boter uit de diepvries– terug in de diepvrieszak, duw die plat tot alle lucht eruit is, en ga met een deegrol over het mengsel zodat de boter platgeduwd wordt. Leg dit een tiental minuten in de diepvries, tot de boter opnieuw hard is.

Plaats het mengsel in de mengkom die u uit de diepvries haalt, doe er het ijswater en de azijn bij, en roer er even doorheen. Doe alles terug in de diepvrieszak, en kneed (duw!) voorzichtig met de knokkels van uw hand tot u een coherent deeg bekomt. Duw dit plat tot een schijf, en plaats gedurende minstens 45 minuten in de koelkast.

Zoals het deeg nu is, kan u het twee dagen in de koelkast, of tot drie maanden in de diepvries bewaren.

Taartbodem: korstdeeg

Haal het deeg uit de koelkast en leg het —licht bebloemd– tussen twee vellen vershoudfilm. Rol het uit tot het groot genoeg is voor uw bakvorm (inclusief de rand!). Leg het deeg in de bakvorm, zorg dat het goed aansluit, en zet het opnieuw in de koelkast –minimaal 1 uur, maximaal 24 uur.

Verwarm de oven voor op 220°C.

Taartbodem: korstdeeg

Bescherm het deeg met een laag bakpapier, en stort daarop bonen of keramische bolletjes om het deeg blind te bakken. Bak gedurende 20 minuten in de voorverwarmde oven, verwijder vervolgens het bakpapier en de ‘vulling’ (de bonen), en bak nog een 5 tot 10-tal minuten tot de korst (licht) goudbruin is.

Laat een drietal minuten afkoelen, en borstel het deeg met een schuimig losgeklopt eiwit.

Taartbodem: korstdeeg

Helemaal klaar voor gebruik! (Morgen maken we de taart, en daar komt geen oven meer aan te pas.)

Wat betreft die Piet Huysentruyt bakvorm van Point Virgule, die heeft de test glansrijk doorstaan. De vorm zelf gaf geen krimp, en het gebak liet zich zonder het minste probleem uit de vorm verwijderen, zonder iets te moeten lossnijden. Ik ben benieuwd wat dat zou geven voor de broodvorm.

Bechamelsaus

Vele mensen beginnen spontaan te hyperventileren als men suggereert een bechamelsaus te maken. “Miljaar, dat klontert bij mij onmiddellijk!” Bechamel is nochtans heel erg éénvoudig te maken. Ik heb nog nooit klonters in mijn saus gehad, behalve de eerste keer dat ik ze maakte. Iemand mij had bezworen dat de melk geleidelijk aan bij het bloem-en-botermengsel moest worden toegevoegd. Ik heb toen staan roeren gelijk een zot, met dikke klonters onbevochtigde bloem als gevolg.

Benodigdheden

Bechamel wordt gemaakt in een verhouding van 50-50-50.

  • 50 g boter
  • 50 g bloem
  • 50 cl melk

Zo gemaakt

Zet een sauspan op een middelhoog vuur, en smelt de boter. Haal de pan van het vuur en voeg er de bloem aan toe, terwijl u roert tot alle boter door de bloem is opgenomen.

Zet de pan opnieuw op het vuur, en giet er in één keer alle melk bij. Breng –onder voortdurend roeren– aan de kook, en laat heel even doorkoken tot de saus genoeg ingedikt is. (Als de saus té dik geworden is, kan u er altijd opnieuw wat melk aan toevoegen.)

Klaar! Breng op smaak met peper, zout, en (bij voorkeur versgemalen) nootmuskaat.

Gebruik

Bechamel wordt gebruikt bij schorseneren en lasagne, en als basis voor andere sauzen zoals mornay (voor uw moeder haar witloof mee hesp in den oven).

Wij aten gisteren onglet (bereid zoals deze steak) met pastinaak in de bechamel. (Schil de pastinaak en stoom of kook ze, en wentel de stukken in de bechamelsaus alvorens ze op de borden te verdelen.)

Onglet met pastinaak in bechamel

Smakelijk!

Zaad

Maandag schreef ook Mme Zsazsa over haar brievenbus. En gezien Tessa en Henri allebei zo hyper zijn over hun moestuin (in de serre), dacht ik hen eens ter verrassen.

Zaden van De Nieuwe Tuin

Vol enthousiasme volgde ik de link van Mme Zsazsa naar De Nieuwe Tuin, en voor ik het wist had ik een winkelmandje vol zaad. Blue spice basilicum, micro-erwten tom thumb, griekse basilicum, gecofure, flageolets Chevrier Vert, marconi golden, ananas noire, pink accordion, ossenhart, dix doigts de naples, purple russian, black zebra, flashy trout back sla en claremont sla: het leest als poëzie.

Maandagavond besteld, woensdag reeds in de bus. Nu maar hopen dat de winter snel voorbij is.

Versgebrande koffie

Gisteren bracht de postbode een verse lading koffie van Square Mile (London). Maandag werd de koffie gebrand, woensdag had ik hem reeds in huis. Ik ben begonnen met de Takengon uit Sumatra –en ik ga mij meteen een tweede kop halen…

Versgebrande koffie

…zodat zit ik boordevol energie zit om de tekstjes af te werken die ik iemand voor deze ochtend heb beloofd.

Vang

In Seattle bracht ik van onze slager wekelijks flank steak mee. Ze werden door de slager in een dunne lap gesneden en rond een stukje papier, vergelijkbaar met bakpapier, opgerold. In België is flank steak een soort vergeten vlees (het moeten niet altijd vergeten groenten zijn), maar in Frankrijk wordt het nog steeds geserveerd onder de naam bavette (al klopt dat niet helemaal). In het Nederlands spreken we over de vang (of lap). De vang wordt beschouwd als derdegraadsvlees, en wordt normaal gezien verwerkt als stoof- of soepvlees. Het kost ongeveer 6 euro per kilo.

Vang is niet voor iedereen; als het te lang gebakken wordt is het zo taai als een schoenzool, en het vlees wordt best gemarineerd om het zachter te maken. Bak het evenwel een tweetal minuten aan elke kant op een schroeiend hete grillpan, en u hebt een heerlijk stukje vlees op uw bord.

Vang

Benodigdheden

  • een stuk vang
  • gember
  • oestersaus
  • olijfolie
  • het sap van een limoen of citroen
  • salie
  • peper en zout

Zo gemaakt

Marineer het vlees minstens een uur voor u het gaat bakken.

Zorg ervoor dat het meeste vet van de vang is verwijderd. U zal merken dat het zich met een scherp mesje makkelijk laat verwijderen. Maak vervolgens langs weerszijden een aantal insneden, haaks op de vezel van het vlees. Opgelet: niet door het vlees snijden.

Wrijf de vang stevig in met de oestersaus, en wentel hem door de fijngesneden gember en de verscheurde blaadjes salie. Knijp een halve limoen of citroen uit over één kant van het vlees, en rol het dan losjes op met de besprenkelde kant naar binnen. Leg het vlees in een glazen kom of in een diepvrieszak, en knijp er vervolgens de andere helft van de limoen over uit, en besprenkel met olfijolie.

Laat minstens een uur rusten op een koele plaats (in de koelkast).

Vang

Verhit een grillpan tot ze schroeiend heet is, en zet een venster open (tenzij u een zeer goed werkende afzuigkap hebt). Verwijder met de hand het meeste (niet alles!) van de marinade, en kruid af met peper en zout. Leg de steak 2-3 minuten langs elke kant op de grillpan. Als het vlees begint te krullen, hebt u het niet voldoende ingekerfd (of met de vezel mee, i.p.v. haaks erop).

Wij serveerden het met een frisse tomaat en een puree van aardpeer en aardappel.

Vang

Smakelijk!

Omgekeerde ananascake

Wij zijn geabonneerd op een bio-fruitabonnement, dat we wekelijks bij het afhaalpunt (onze slager) mogen afhalen. Soms zit daar fruit bij waar we niet zo tuk op zijn, zoals avocado, maar ook dat weten we altijd wel te verwerken –of weg te geven. Deze week zat er een ananas in de tas (het rijmt nog ook), en ik wou daar best wel eens een dessert met bereiden.

Pineapple Upside-Down Cake, vond ik in Bo Fribergs The Professional Pastry Chef. Als u geen cakefan bent, kan u altijd een Tarte Tatin proberen als alternatief.

Er gaat een beetje werk aan vooraf –maar niet overdreven veel– en de cake moet zo’n 40-45 minuten in de oven. Reken op een uurtje of twee om ze van begin tot eind te maken, inclusief een tiental minuten afkoeltijd.

Benodigdheden

Voor het pocheervocht

  • 1 liter water
  • 450 g kristalsuiker
  • een halve citroen, in 4 partjes gesneden
  • 5 ml (1 koffielepel) vanille-extract

Voor de vulling

  • 170 g ongezouten boter
  • 285 g blonde (lichtbruine) suiker
  • 1 verse ananas (ongeveer 450 g vruchtvlees)

Voor het cakebeslag

  • 100 g ongezouten boter, op kamertemperatuur
  • 200 g kristalsuiker
  • 2 eieren
  • 10 ml (2 koffielepels) vanille-extract
  • 275 g bloem voor gebak
  • 12 g (1 eetlepel) bakpoeder
  • 210 ml melk op kamertemperatuur

Ananascake 'tatin' Ananascake 'tatin'

Zo gemaakt

Smelt de boter, en meng er de blonde suiker onder. Giet het mengsel in de cakevorm (van zo’n 25 cm diameter). Zet opzij.

Doe alle ingrediënten voor het pocheervocht in een sauspan, en breng aan de kook.

Schil ondertussen de ananas, let erop dat alle oogjes verwijderd worden. Snij de ananas in schijfjes van zo’n halve centimeter dik. Verwijder de harten uit de schijfjes (bijvoorbeeld met behulp van een koekjessnijder).

Leg de schijfjes in het pocheervocht, breng het opnieuw aan de kook, en zet dan het vuur op halfzacht. Pocheer tot de ananas net een beetje zacht begint te worden, zet dan de pan van het vuur, en laat de ananas afkoelen in het vocht. Tracht de ananas steeds zoveel mogelijk onder water te houden, om verkleuring te voorkomen.

Ananascake 'tatin' Ananascake 'tatin'

Terwijl de ananas afkoelt, maakt u het cakebeslag.

Klop de boter op, samen met de suiker, tot ze zacht en crèmig wordt. Voeg één voor één de eitjes toe, en vervolgens ook het vanille-extract. Klop nog een goede minuut door.

Zeef het bakpoeder en de bloem, en voeg dat in twee keer –alternerend met de melk– toe aan het mengsel. Meng voorzichtig, en niet te lang.

Verwarm de oven voor op 190°C.

Leg de mooiste ananasschijf in het midden van de cakevorm (op het suikermengsel), en snijd de andere doormidden. Schik de halve schijfjes rond de centrale schijf, en leg eventuele overschot dubbel.

Giet het cakebeslag over de ananas. De boter van het suikermengsel kan naar boven komen, dat vormt geen probleem voor het bakken. (Vooral niet proberen mengen met het beslag.)

Ananascake 'tatin'

Als uw cakevorm niet hoog is (zoals in mijn geval), is de kans reëel dat de karamel over de rand zal borrelen. Dat geeft geen probleem voor de smaak, maar u zorgt er misschien beter voor dat de karamel onder de vorm kan opgevangen worden. (Tenzij u graag de oven schoonmaakt.)

Bak de cake gedurende zo’n 45 minuten. Doe de caketest vanaf een minuut of 30-35.

Verwijder uit de oven, en laat een tiental minuten afkoelen in de cakpan. Ga dan met een mes langs de randen, en keer de cake om op een bord.

Eet de cake warm!

Ananascake 'tatin'

Smakelijk!
(Heerlijk met een bolletje ijs!)

Boekenpost

Gisteren bracht de postbode voorwaar twee pakjes uit Amazonië. Het tweede bevatte een gratis Pocket die ik mocht ontvangen naar aanleiding van een actie waaraan ik onbewust had deelgenomen. Helaas betreft het een Franse vertaling van een oorspronkelijk Engels werk (*zucht*), niettemin: het is de geste die telt. (Het is niet het boek op de foto dus, maar wel Peter James, Comme une tombe ofte Dead Simple.)

Het eerste ‘pakje’ werd geleverd terwijl ik onder de douche stond (en Tessa nog thuis was), en bevatte maar liefst drie kookboeken van aanzienlijk formaat. Ik leg er even een pocket naast ter referentie.

Boeken

Bouchon van Thomas Keller, wiens The French Laundry Cookbook in 1999 bijzonder enthousiast werd onthaald, en waaruit ik toch al meer dingen heb klaargemaakt dan ik nu nog vermoedde. The French Laundry is het eerste restaurant dat Keller opende en gaat gebukt onder drie sterren in de Guide Michelin. The French Laundry opende in 1994, en in 1998 opende Keller een paar huizen verder Bouchon, een meer bistro-geïnspireerd restaurant (ofte bouchon, zoals men dat in Lyon heet). Bistro is tegenwoordig weer geheel in de mode, deels omdat de mensen vermoeden dat er minder tijd kruipt in de bereiding van het voedsel. Yeah, right.

Het tweede boek is The Pie and Pastry Bible, van Rose Levy Beranbaum, van wie ik al The Cake Bible in huis had gehaald. Een naslagwerk, waarin Beranbaum opnieuw niet alleen recepten heeft geschreven, maar tevens uitleg geeft bij het hoe en waarom van die recepten. Het is geen boek dat u koopt voor de mooie prentjes (er staan amper foto’s in), maar voor de grondigheid. Goed voor een kleine 700 pagina’s.

Het derde is The Professional Pastry Chef, van Bo Friberg. Friberg is mij geheel onbekend, maar wat ik al in zijn boek heb gelezen, spreekt mij enorm aan. De ondertitel, Fundamentals of Baking and Pastry, laat vermoeden dat het ook als handleiding wordt gebruikt, en het moet gezegd, de man gaat uiterst grondig tewerk. Goed voor een dikke 1000 pagina’s, met ook hier slechts een paar zeldzame foto’s. Het kost ‘amper’ 30 pond, en het ziet ernaar uit dat dit zeer goed besteed geld is. Ik heb er ten andere meteen een dessert uit gemaakt (zie volgende post).

Hamburgermaal

Gisteren heb ik nog eens hamburgers gemaakt. Bijna van a tot z –tot het hamburgerbroodje toe– met als enige uitzondering dat ik het rundsvlees niet zelf heb gemalen of versneden. Wat meteen één van de redenen is waarom ik er nog geen recept van ga posten, het moet nog verder verfijnd worden.

In Seattle hebben we redelijk wat hamburgers gegeten (nooit in een fast food keten, mind you), maar ik heb ze hier nog nooit zo gevonden, met dezelfde textuur van het vlees en de smaak zoals ze ginder werden opgediend. John Torode schrijft over de beste burgers in zijn boek Rund:

Een goede burger eist vet. Ik gebruik gehakt met 40 procent vet. Dat klinkt veel, maar bij het grilleren moet het vlees sappig blijven.

Maar welk deel van het rund wordt gebruikt voor gehakt? Ik zal toch eens bij Heston Blumenthal te rade moeten gaan. In april verschijnen zijn twee perfection boeken (In Search of Perfection & Further Adventures in Search of Perfection) in één bundel (Total Perfection), en hamburger is één van de gerechten die hij beschrijft.

Hamburger

De meeste (traditioneel Amerikaanse) ingrediënten kan ik hier nog wel vinden, al heb ik de romaine (of bindsla, zo leert wikipedia mij) nog niet in de rekken zien liggen. Maar kijk, Tessa stuurt mij om zaden voor de serre, dus daar heb ik meteen ook een oplossing voor.

Henri

Wat niet zou betekenen dat hij niet lekker was, mijn hamburger. Henri at zijn vingers bijna op.

Pruimencake

Vorige vrijdag bracht ik van bij mijn groentenboer een koppel schitterende rode pruimen mee naar huis. Net juist gerijpt met genoeg beet en voldoende sap. Breng er mij nog maar wat mee, vroeg ik Tessa vanuit mijn migraine-bed. Ik zocht al langer een excuus om de heerlijke Dimply Plum Cake van Smitten Kitchen te maken; een recept dat Deb haalde van bij Dorie Greenspan.

Eenvoudig om te maken, maar u hebt er wel een elektrische mixer voor nodig –of getrainde armspieren en veel uithoudingsvermogen.

Pruimencake

Benodigdheden

Tip: Convert measures of ingredients for cooking & more voor conversie van cups e.d. naar de grammen van het metrisch systeem.

  • 1 1/2 cups huishoudbloem
  • 2 tsp bakpoeder
  • 1/4 tsp zout
  • 1/4 tsp kaneel
  • 70 g ongezouten boter op kamertemperatuur
  • 3/4 cup blonde (lichtbruine) suiker
  • 2 grote eieren
  • 80 ml neutrale plantaardige olie
  • de zest van 1 limoen of appelsien
  • 1 1/2 tsp vanille-extract
  • 6-8 paarse of rode pruimen, gehalveerd en ontpit

Zo gemaakt

Verwarm de oven voor op 175°C. Beboter en bebloem een vorm (van zo’n 20 op 10 cm).

Meng de gezeefde bloem, het bakpoeder, de kaneel en het zout in een kom.

Klop de boter een drietal minuten op bij halflage snelheid (4/10 bij de KitchenAid, met de platte menghaak), tot ze er romerig begint uit te zien. Voeg de suiker toe, en meng opnieuw gedurende een drietal minuten. Voeg dan één voor één de eieren toe, en meng één minuut voor u het volgende ei toevoegt.

Voeg nu de olie, de zest en het vanille-extract toe, en klop op tot het mengsel er bijna als slagroom gaat uitzien (ik gebruikte hiervoor nu de draadgarde i.p.v. de platte menghaak).

Vouw nu de droge ingrediënten onder het deeg; niet te lang mengen, maar net genoeg tot alles is opgenomen.

Giet het beslag in de bakvorm, en strijk glad. Geen paniek: het beslag moet niet vlak zijn, en ja, het klopt dat het lijkt alsof er te weinig beslag in de bakvorm is. Schik de pruimen op het beslag, en druk lichtjes aan. (Volgens mij gaat het net zo goed met meer pruimen, die dan dichter tegen elkaar aan liggen –ga ik de volgende keer zeker proberen.)

Bak gedurende zo’n 30-40 minuten in de voorverwarmde oven (doe de cake test!). Haal de cake uit de oven, laat een kwartiertje afkoelen in de vorm, en stort de cake dan op een bord (opgelet, zorg ervoor dat hij opnieuw met de juiste kant boven ligt), en laat verder afkoelen.

Pruimencake

Smakelijk!
(Blijft naar het schijnt nog minstens twee dagen goed, op kamertemperatuur.)