Maand: januari 2006

Eigenlijk weten Vlamingen zelf maar al te goed wat wel en niet kan. Nonkel zullen ze niet in formele contexten gebruiken, het kan wel in informeel taalgebruik. Bassen voor blaffen, dat gaat dan weer niet, en de mensen voelen dat zeker aan. Varianten mag je niet verbieden. Je moet de mensen leren varianten in hun juiste context te gebruiken. De taalbloemen moeten allemaal kunnen bloeien, maar in hun juiste context.

Aan het woord is Johan Taeldeman, emeritus hoogleraar Nederlandse Taalkunde in Gent, zelfverklaard taalpragmaticus, met destijds veel aandacht voor de verzorgde uitspraak van de germanist in spe. Gezapig verteller, die met nauwelijks ingehouden geestdrift de spellingcommissie en bijhorende hervorming de grond inboorde. Nooit meer, heeft hij toen verkondigd, en ook vandaag weigert hij het nieuwe Groene Boekje te kopen.

Een aangenaam interview (PDF) in Over Taal (via de Taalpost, nr 491, 20/01/2006)

Het lijkt wel alsof ze het erom hebben gedaan. Onlangs verscheen in het taalblog van DS een artikel over de invloed van het opgeslagen woordbeeld op de spelling. Kemel, zo heet de post, en het werd geschreven naar aanleiding van een dt-fout in de krant. Het stond in koeien van letters in de krant: “van de 400 euro voor een eenmansshow houdt ik 210 euro over”.

Er werd beweerd dat vooral het woordbeeld (de woordvorm) dat (die) het meest frequent wordt gebruikt, zich opdringt: Zelden zult u lezen “de prijs wordt door de verkoper bepaalt”; veel couranter is de fout in “de verkoper bepaald de prijs”. En inderdaad, vandaag, in het artikel Baas over eigen scherm, vinden we dit terug:

Leemans wijst ook nog op ander voordeel. “De doorsnee kijker heeft weinig geduld om week na week een serie te volgen. Maar toch is het opvallend dat het kijken naar dvd’s het normale kijkgedrag niet verstoord.”

Iedereen, de schrijver van het artikel en de hoofdredacteur van DS incluis, zal best weten dat het ‘verstoort’ had moeten zijn. Mogelijks stond er eerst “Maar toch is het opvallend dat door het kijken naar dvd’s het normale kijkgedrag niet wordt verstoord.” en is men vergeten het voltooid deelwoord naar een persoonsvorm te wijzigen. Maar ik ben het volmondig met Ludo Permentier eens, wanneer hij schrijft:

Kortom: een dt-fout is, zeker voor een professional zoals een journalist, geen teken van een gebrekkige taalkennis, en nog minder een kwestie van domheid. Wel een gevolg van verstrooidheid. Doorgaans is de ‘dader’ dan ook de eerste die de fout opmerkt. In de gedrukte krant, als het te laat is.

(Meer over dat verdomde woordbeeld leest u ook in Waarom nog zwaar tillen aan t of d… bij Taalschrift. Al ben ik het niet eens met hun conclusie dat de dt-regel achterhaald zou zijn.)

Taalfouten zijn niet altijd even erg. Iedereen maakt wel eens een dt-fout, of vergeet, daartoe geholpen door een zondvloed aan spellingswijzigingen, of middeleeuwen nu weer wel of toch niet met een hoofdletter moet geschreven worden. Een geschikte leidraad vindt u overigens bij Woordenlijst Nederlandse Taal – Officiële Spelling 2005

Erg wordt een taalfout pas wanneer ze de betekenis van een zin ambigu maakt, of erger nog: wijzigt. Taalfouten worden ook steevast geassocieerd met spelfouten, hoewel er natuurlijk veel meer aan taal is dan enkel de spelling.

Vandaag werd ik met het volgende geconfronteerd:

“Brussel is een Franstalige stad” (DS 19/01/2006)

“Brussel is een Franstalige stad. Dat betwist geen enkele Vlaming meer. Er zijn trouwens te veel Nederlandstalige mandatarissen in deze stad”, zegt de Brusselse minister Smet in een interview met het tijdschrift Zone02.

Te veel Nederlandstalige mandatarissen, zo vindt de minister. Smets collega Grouwels is het daar niet mee eens, lezen we drie paragrafen verder.

“Had hij nu nog gezegd dat er te veel mandatarissen tout court zijn, tot daar aantoe, maar te weinig Nederlandstalige, dat klopt niet. In verhouding tot de Franstalige zijn het er zo weinig dat ze zich de benen van onder het lijf moeten lopen”, zegt Grouwels nog.

Dat klopt inderdaad niet. Uit de context mag men aannemen dat Grouwels bedoelde dat er eerder te weinig dan te veel Nederlandstalige mandatarissen waren. Zelfs als het citaat correct is, had de journalist in dit geval de vergissing moeten corrigeren.

Helemaal verwarrend werd het toen ik mij aanmeldde voor een e-mail abonnement op Taalpost. Na ingave van naam en e-mail adres stuurde de site mij door naar een titelloze ‘bedankt’-pagina:

Over enkele ogenblikken zal er een automatisch gegenereerd e-mailbericht naar het e-mailadres verzonden worden dat u zojuist hebt ingevuld. Wanneer u de hyperlink in dit e-mailbericht aanklikt wordt uw abonnement definitief afgesloten. Het aanklikken van deze hyperlink in het e-mailbericht moet wel binnen vijf dagen geschieden anders verloopt het abonnement. Dit verzoek ontvangt u ter bevestiging, om te voorkomen dat anderen u ongevraagd kunnen abonneren en/of kunnen afmelden.

Dus als ik mijn abonnement wil behouden klik ik maar beter niet op die link? Maar als ik niet binnen de vijf dagen op de link klik dan wordt het abonnement überhaupt afgesloten? Vanzelfsprekend had ik begrepen dat het hier om een tekst ging die vermoedelijk voor zowel aan- als afmelden wordt gebruikt, en de bevestigingsmail (Bevestiging aanmelding Taalpost) was een en al duidelijkheid:

Door op onderstaande hyperlink te klikken, bevestigt u uw aanmelding. Vanaf nu ontvangt u dan Taalpost driemaal per week op dit e-mailadres. […] Wilt u zich niet abonneren op Taalpost, dan hoeft u niets te doen en kunt u dit bericht als niet verzonden beschouwen.

Maar het blijft slordig, en zeker voor een taalsite.