Jos L. Knaepen

20140816_jos-toots-001Een maand geleden is Jos L. Knaepen overleden. Jos was de meest bekende jazzfotograaf van Vlaanderen en omstreken, met een faam die tot ver buiten de landsgrenzen reikte. Zijn foto’s werden gebruikt in o.a. Downbeat en Jazz Times, en door het Smithsonian Institute bij de verjaardagsspecial over Wynton Marsalis. In 2008 exposeerde hij in het American Jazz Museum in Kansas City, en werd hij door de Jazz Journalists Association (JJA) ook genomineerd voor de Excellence in Photography Award. Wie naar Gent Jazz Festival of Jazz Middelheim komt heeft zijn foto’s zeker al gezien, op de levensgrote spandoeken die verspreid over het festivalterrein zijn opgehangen. En Jos was ook huisfotograaf van Jazzmozaïek. Van bij het ontstaan tilden zijn foto’s het tijdschrift op een hoger niveau.

Jos was ook een vriend.

Hij was al een tijdje ziek, en de laatste weken voor zijn dood was er duchtig gecommuniceerd, voornamelijk met Tessa. Eerst met Jos zelf, en nadien met Greet, de onmisbare Greet die al vijftien jaar deel van zijn leven uitmaakte. Er was hoop, veel hoop, maar uiteindelijk zou de meedogenloze realiteit zoals steeds de bovenhand halen. Jos liet de laatste levensadem in de armen van Greet. Zijn Greet.

Toen ik iets meer dan tien jaar geleden voor het eerst naar Opatuur trok, had ik nog niet van hem gehoord. Ik was helemaal nieuw in het jazz wereldje, waarin ik hardnekkig zou blijven plakken. Een paar maanden later was er het Blue Note festival (editie 2005), en via Gentblogt kwam ik daar vlotjes bij de fotografen in de frontstage te staan. Eén fotograaf stak er met kop en schouders bovenuit, niet zozeer door zijn gestalte, maar wel door de ogenschijnlijke bedaardheid waarmee hij eerst de scène overschouwde, en vervolgens doelbewust een paar foto’s ging maken. Hij had een gigantische lens op één van zijn toestellen zitten, en stond vaak aan de zijkant rustig te kadreren, geholpen door een monopod, afwachtend tot de artiest net op die manier in zijn lens kwam gesprongen als hij voor ogen had.

Achteraf hoorde ik dat die man Jos Knaepen was (met vaak die ‘L.’ daar nog tussen), en bekend stond als de jazzman. Hij was de officiële festivalfotograaf. Gaandeweg heb ik Jos beter leren kennen, en hoewel hij uiterlijk veelal rustig blijft, had hij een gefundeerde mening over zijn vak. Een visie, die hij graag deelde met de minder ervaren fotografen. Fotograferen is kijken en zien, stelde Jos. Observeren hoe zo’n artiest zich gedraagt, en dan weet je gewoon wanneer die goede foto eraan komt. Wie zich openstelde voor de feedback van Jos, leerde met bakken bij.

Jos maakte die foto’s als vakman. Vaak werkte hij digitaal omdat de foto’s nu eenmaal snel nodig waren, maar het liefste van al werkte hij analoog. Naar Gent Jazz Festival bracht hij een halve studio mee, inclusief flitsers en achtergrond, om de grootheden uit de jazz op een deftige manier te kunnen portretteren. Hadden ze geen zin, dan hadden ze geen zin, maar ze waren dun gezaaid, de muzikanten die niet voor zijn camera wilden plaatsnemen.

In de zomer van 2014 werd mij gevraagd om Jos te interviewen voor Jazzmozaïek. Jos had net de Muze van Sabam gekregen, en Bernard Lefèvre had mij in de persruimte van Gent Jazz Festival even apart genomen om mij —buiten het hoorbereik van Jos— daarover te polsen. Jazzmozaïek had mij al een paar kreeg halvelings gevraagd om een interview af te nemen van deze of gene muzikant, maar ik had die boot altijd afgehouden: ik durf dat niet.

Jos bevragen, dat was iets anders. Jos was ondertussen een vriend geworden, en we deelden die twee onvergankelijke liefdes: jazz en fotografie. We spraken af om dat interview te laten plaatsvinden op Jazz Middelheim, waar we tijdens de soundcheck de perstent voor onszelf hadden. Voor we het wisten hadden we goed drie kwartier vol gepraat, en we zijn eigenlijk alleen gestopt omdat de volgende groep aan de soundcheck begon, en we elkaar niet meer konden horen door de muziek.

Jazzmozaïek had slechts een paar paragrafen nodig, en voorzag (vanzelfsprekend) veel meer plaats om de foto’s zelf te laten spreken. Misschien publiceer ik het interview hier binnenkort nog wel eens integraal.

“Jazz is about being in the moment.”, moet Herbie Hancock ooit gezegd hebben. Wel, daar was Jos ook altijd te vinden, met zijn camera in de aanslag om dat moment décisif vast te leggen. Ik ben zo ontzettend dankbaar dat ik hem heb mogen kennen.

Tentoongesteld (2)

Een dikke week geleden had ik een ééndagstentoonstelling (met Pieter Rosseel en Randall C.) in de gebouwen van het KTA aan de Lindenlei.

Op zaterdag 27 oktober neem ik opnieuw deel aan een groepstentoonstelling. Expo Versus wordt georganiseerd door ART-tist, het vrije kunstenaarscollectief dat als sinds 1999 tentoonstellingen organiseert, en Happy House, een collectief van jong opkomend talent. De tentoonstelling vindt plaats op het landgoed De Campagne, Gijzelstraat 12 in Drongen en is doorlopend open van 10 tot 18u, op 27 & 28/10, en van 1 t.e.m. 4/11. Organisator Max Van Hemel bracht 17 kunstenaars samen voor de expo.

Expo Versus

U vindt er werk van Mag Vermeiren (beelden), Janneke Lutin (beelden/design), Max Van Hemel (tekeningen), Bruno Bollaert (fotografie), Dominique Dierick (fotografie), Christine Morren (schilderijen), Veradias (schilderijen), Maarten Van Praet (cartoons), Britt Raes (tekeningen), Luca Beel (fotografie), Michiel Bolliou (installaties en schilderijen), Stéphanie Maeseele (schilderijen), Joris Vandecatseye (fotografie), Laurence Verdruye (beelden), Thomas Verfaille (fotografie), Vicky Lema (schilderijen), Ruud Van Moorleghem

Wie mij eens wil ontmoeten (of net niet): zaterdag 27/10 loop ik er zowat de ganse tijd rond.

Expo Versus op 27 en 28 oktober 2012 en van 1 tot en met 4 november 2012, doorlopend van 10u00 tot 18u00 op landgoed De Campagne, Gijzelstraat 12, 9031 Drongen –toegang gratis.

Tentoongesteld (1)

Gezien mijn recente afwezigheid ben ik er een beetje laat mee, maar als u zaterdag nog een gaatje hebt (en in Gent bent), dan kunt u misschien eens binnenwippen in het KTA. Daar vindt immers een Jazz Expo plaats, in het kader van een Jazzcarousel die dezelfde avond wordt gespeeld in huiskamers rond de Papegaaistraat.

Jazzcarousel & Jazz Expo door Bruno Bollaert Jazzcarousel & Jazz Expo door Bruno Bollaert

Vanaf 13u kunt u het werk bekijken van:

  • Archief Muziekmozaiek
  • Bruno Bollaert (Fotograaf op alle Belgische jazzfestivals –aldus het persbericht)
  • Pieter Rosseel (Huiskunstenaar Inside jazz vzw)
  • Randall C. (Huiskunstenaar Muziekcentrum Bijloke)

’s Avonds kan u (tegen betaling) naar een aantal huiskamerconcerten, met o.a. Frederik Leroux Solo & Wofo (plays Raymond Scott). Meer info bij Inside Jazz.

De Jazz Expo vindt plaats in het KTA, ingang via Lindenlei 38, is doorlopend open van 13u tot 24u en is helemaal gratis. Meer info over de Jazzcarousel en de Jazz Expo in de nieuwsbrief van Inside Jazz en die van De Bijloke.

Noest

Het gaat bijna twee weken geleden zijn dat ik mijn zoon nog heb gezien. Twee zaterdagen geleden vertrok hij met mijn schoonouders naar Venetië. Hij kwam terug thuis toen ik in Middelheim zat, en ging, nog voor ik zelf terug thuis was, met mijn moeder mee voor nog een paar dagen vakantie. We hebben ondertussen wel wat gesms’t, en morgen zie ik hem eindelijk opnieuw.

Ik heb geen idee wat ik in de week voor Middelheim heb uitgespookt –het voordeel (of soms nadeel) van een bijzonder slecht geheugen– en ook Middelheim zelf lijkt al door nevels in de kronkels van mijn geest versluierd te worden. Het was nochtans een bijzonder geslaagde editie, zowel wat betreft opkomst (ruim 20.000 bezoekers), als de muziek (Zorn, Defoort, Bollani, Conte, McFarlane, MixTuur, Cohen, Neve, FES), als het werk en de ontspanning.

Jazz Middelheim door Bruno Bollaert

Het zal drie jaar geleden zijn dat ik nog eens in Antwerpen ben blijven overnachten, maar dit jaar had ik ervoor geopteerd om toch maar in de buurt te blijven. De kost van de benzine alleen al, maar ook het leven zonder files of de nachtelijke sneltreinvaart naar huis om vervolgens ’s ochtends rap-rap mijn foto’s nog te bewerken. Dit jaar kon ik mijn iMac parkeren boven in het kasteel Den Brandt bij het PR-team –dat de infiltrant van het programmateam enthousiast tolereerde. De foto’s werden geprept na elke shoot, en tegen dat het goed en wel (even) na middernacht was, kon ik de selectie naar de persserver uploaden. Dat was efficiënter zelfs dan tijdens Gent Jazz, toen ik mijn foto’s nog allemaal thuis moest bewerken en ze pas tegen de volgende middag afgewerkt waren.

Vanuit onze locatie hadden we zelfs zicht op het terrein, en konden we probleemloos alle concerten meevolgen. Het enige nadeel was het weer (nu ja). Ik heb meer t-shirts versleten dan in Newport, want de bovengemiddelde temperaturen lagen in onze werkplaats nog hoger dan in de frontstage, gezien de werklust en de ventilatiekracht van de computers.

Er was zelfs nog tijd om (twee van de drie) jam sessions bij te wonen –het laatste gedeelte toch, want om drie uur werd de stekker er onverbiddelijk uitgetrokken. Wist u dat Tuur Florizoone en Zara McFarlane nog hebben meegejamd? Bart Maris heeft die jams fantastisch laten verlopen.

’s Ochtends had ik nog tijd voor ontbijt (echt uitslapen lukt mij al niet meer sinds ik van de universiteit af ben) én om wat te lezen, voor ik terug naar het park trok. Lang geleden dat ik mij nog eens zo met werk geamuseerd heb, en ik kijk al heel hard uit naar volgend jaar.

Vandaag in drie foto’s

Henri door Bruno Bollaert

Examens, regen, … het deert hem allemaal niet. Om zes uur stond hij paraat, vanochtend.

Food door Bruno Bollaert

Rond 11 uur zat ik hem op te wachten in de OR. En hoewel hij zot is van de Tasty, kon ik hem toch (makkelijk) overhalen om daar te blijven zitten voor de lunch.

Foto's door Bruno Bollaert

En hij is zelfs meegereden naar Fotoshop om mijn foto’s op te halen. De tentoonstelling opent volgende week; maandag worden de foto’s opgehangen. (Ja, ik ben zenuwachtig.)

Lens, check

Lens door Bruno Bollaert

Herinner u dit (Krak! Boem! Aaarrrggghhh!), toen mijn fototoestel, temidden Gent Jazz, besloot even mijn rugzak te verlaten?

Lens door Bruno Bollaert

Vandaag heb ik eindelijk wat zachte dwang op de lens uitgeoefend, en –hoera!– mijn lens is weer beschermd (met een UV filter die ik van een andere lens heb afgesnoept).

Lens door Bruno Bollaert

Nu nog de batterijen opladen, en ik ben helemaal klaar voor Jazz Middelheim!

Krak! Boem! Aaarrrggghhh!

Gent Jazz door Bruno Bollaert

In de reeks ‘ge zijt net zo slim als handig’, ben ik er vrijdag in geslaagd om mijn fototoestel –inclusief lens– uit mijn fotorugzak te laten vallen. Ik had mogelijks verzuimd één of andere rits niet goed te sluiten (ik sluit ze ofwel helemaal bovenaan ofwel helemaal onderaan, maar nu stond ze blijkbaar ergens temidden), en goed vijf huizen voorbij het onze viel het zootje de straatstenen op. De 70-200 lens is duidelijk zwaarder dan het fototoestel, want het ganse gewicht viel op het uiteinde van de lens.

Wat hebben we geleerd? (1) Een filter op uw lens blijft de meest verstandige investering die een mens kan maken: de filter (een zo goed als nietsdoende UV 0) is geheel naar de knoppen, maar aan het glas van de lens is niks. (2) Die L-lenzen van Canon zijn precies wel degelijk gebouwd: de lens verkeert in perfect werkende staat. Ook met de body is niks mis, en al evenmin met het lensopschroefpunt.

Het enige probleem dat ik voorlopig nog heb, is dat ik de oude filter er niet af krijg. Het glas van de filter was totaal kapot, en de ring zit er wat op verwrongen. Ik ben een beetje bang om er met een nijptang en andere hardware aan te prutsen, misschien dat ik na de feesten nog wel eens probeer. Want conclusie (1) indachtig, wil ik er zo spoedig mogelijk een nieuwe, verder nietsdoende maar duidelijk zeer beschermende filter op.