brood – volume12

Er zit vlees in uw brood, Sébastien!

Ik ben nogal te vinden voor een goed stuk brood. Ik bak het bij voorkeur zelf, maar ga net zo graag op zoek naar een deftige bakker. Mijn interesse was dan ook meteen gewekt toen via allerlei media werd aangekondigd dat Le Pain de Sebastien in Gent zou neerstrijken. Sébastien Cailliau wordt voorgesteld als een echte liefhebber van brood, die er niet voor terugdeinst om het deeg de tijd de geven die het nodig heeft om tot een goed brood te komen.

Zaterdagochtend toog Tessa naar de gloednieuwe zaak in de Vlaanderenstraat, en bracht een paar koffiekoeken, een baguette en een donker zuurdesembrood mee. “Noten en zaden,” had men haar verteld toen ze vroeg wat er in het brood zat. Er was immers ook een wit desembrood, maar wij verkiezen donker, dus had ze nieuwsgierig naar het verschil tussen beide varianten gevraagd.

Bij Le Pain de Sebastien wordt het brood gebakken in exemplaren van zo’n 10 tot 15 kg, waarvan dan voor de klanten een stuk wordt afgesneden. Ik heb geen idee wat daar het voordeel van is, behalve dan dat er jammerlijk minder korst per brood wordt voorzien.

De koeken waren smakelijk, maar nogal hard en een beetje zwaar. Wij beoordelen een bakker nooit op één aankoop, want in het begin zat het bijvoorbeeld ook niet echt goed met de koeken van De Superette, terwijl de chocoladekoeken nu toch gerust tot de betere van Gent mogen gerekend worden.

De baguette vond ik niet bijzonder –al zeker niet als er 48 uur aan gewerkt wordt.

Het brood zag er van textuur voortreffelijk uit: sponzig, maar stevig, en –in tegenstelling tot de koeken– met voldoende lucht. De kleur van het brood was een beetje eigenaardig: het brood zag er wat rozig uit, en ik vermoedde dat er naast de noten en zaden misschien ook wel wat bessen in zouden zitten. De smaak was niet zo fantastisch. Ik houd van de wat zurige desemsmaak, maar dit brood smaakte rokerig, en precies ook wat naar alcohol (niet zo aangenaam voor een geheelonthouder, maar dat is mijn probleem). Toen ik het brood verder ontleedde, merkte ik tot mijn ontsteltenis (en nadien verbolgenheid) dat er niet alleen noten en zaden in verwerkt waren, maar dat het brood tevens vlees bevatte. VLEES!

Het zal waarschijnlijk aan mij liggen, maar als ik benieuwd aan de bakker vraag wat er in het brood zit, dan zou ik verwachten dat vlees desgevallend als eerste wordt vermeld. Noten, zaden en gedroogde vruchten, zijn alle ingrediënten die frequent aan brood worden toegevoegd, maar vlees blijft een exotisch gegeven.

Komt daarbij dat ik sinds 2010 strikt vegetariër ben, en ik dus sindsdien geen dood dier meer tot mij heb genomen. U kan zich mijn verbolgenheid voorstellen. Gent is een stad met behoorlijk wat vegetariërs, dus ik hoop van harte dat ze bij Le Pain de Sebastien veel duidelijker gaan zijn over de inhoud van hun brood.

Een smakelijk broodrecept

We zijn in België nogal verwend, wat brood betreft. Op zowat elke hoek van de straat is een bakker te vinden (al dan niet warm). Met het oprukken van ketens zoals Aernout of door de zoete indoctrinatie van De Trog wordt het wel moeilijker het ambachtelijk brood te vinden. Zelfs bij de warme bakker wordt er ijverig gewerkt met broodverbeteraars of maakt met gebruik van broodmengsels. Het archetypische voorbeeld is het waldkorn brood, waarvan de bakkers het niet eens zelf mogen samenstellen, willen ze het onder die naam verkopen. Het blijft evenwel brood dat duizend keren beter smaakt dan het voorversneden en voorverpakte zeemvelbrood waar de Amerikanen het vaak mee moeten stellen, en wij ook bij ons in de grootwarenhuizen aantreffen.

Zoals vaak is er een subcultuur op gang gekomen, met brood dat gebakken wordt op de traditionele wijze. Bij De Superette wordt het brood bijvoorbeeld helemaal anders gemaakt dan wij gewoon zijn, en wordt het bovendien in een houtoven afgebakken. In de VS is de beweging al iets langer aan de gang, en zijn er tal van artisanale bakkerijen te vinden.

Het zwaartepunt van die artisanele beweging ligt ongetwijfeld aan de westkust, met bakkers zoals Chad Robertson van Tartine en Ken Forkish met zijn Ken’s Artisan Bakery in Portland. Zij lieten zich o.a. inspireren door de Franse broodcultuur, met de nadruk op brood gemaakt van desem. Ik haalde van beide heren een boek in huis (resp. Tartine Bread en Flour Water Salt Yeast), en ging –omdat het boek van Robertson moeilijker te verkrijgen was– met Forkish aan de slag.

Flour Water Salt Yeast zijn de enige ingrediënten die Forkish gebruikt om zijn brood te maken. Geen extra verbeteraars, geen mout, geen margarine, geen eieren, geen yoghurt: in een brood gaan enkel bloem, water, zout en gist. Die gist is bij Forkish hetzij een instant gist, hetzij een gist verkregen door het kweken van een desem. In zijn boek geeft hij vier (soorten) recepten: deeg met gist, deeg met preferment (biga of poolish), deeg met desem of deeg met gist en desem. Ik heb mij door de eerste twee soorten heen gewerkt, en ik ben begonnen met het cultiveren van mijn desem.

Ondertussen heb ik mijn gading gevonden in het deeg-met-gistbrood, ik was (voorlopig) niet zo overtuigd van de voordelen van een preferment voor een gewoon brood. De hoeveelheden die Forkish gebruikt zijn meteen voor twee broden, en het duurt ongeveer 7 uur eer het (eerste) brood uit de oven komt. Het is niet meteen arbeidsintensief, maar vraagt het eerste anderhalf uur wel wat aandacht.

Benodigdheden

Dit overheerlijke brood bevat slechts vier ingrediënten, enfin, vijf, als u de twee verschillende bloemsoorten telt. De ingrediënten worden gegeven in baker’s percentage (BP), waarbij de hoeveelheden worden genoteerd in functie van de hoeveelheid gebruikte bloem. Gezien het om 1000 g bloem gaat, hoeft u niet hard te rekenen.

750 g volkorenmeel (BP 75%)
250 g witte bloem (BP 25%)
800 g (BP 80%) met een temperatuur tussen 32 en 35°C
22 g fijn zeezout (BP 2,2%)
3 g instant droge gist (BP 0,3%)

Merk de bijzonder lage hoeveelheid gist; instant droge gist is wat u in heel gemakkelijk in grootwarenhuis vindt, meestal van Bruggeman (het doosje onderaan die pagina). Verwar het niet met verse of vloeibare gist.

De keuze van uw bloem of meel is belangrijk. Ik kocht mijn volkorenmeel (roggemeel 100% of tarwemeel Zeeuwse vlegel 100%) bij Flour Power in Knesselare (particuliere verkoop elke zaterdag van 10-17 u.), en mijn witte bloem (Decollogne T80) komt van bij Bio Planet (of Flour Power – tarwebloem 12,5%).

Daarnaast hebt u ook nodig: een weegschaal, een thermometer, een grote mengkom, twee kleinere kommen om het brood in te laten rijzen (kleiner dan 25 cm diameter), een oven die tot 245°C gaat, en minstens één Dutch oven (een gietijzeren, vaak geëmailleerde stoofpan, zoals bijvoorbeeld van Le Creuset of Staub of Emile Henry) van 25 cm diameter. Ik gebruik er zelf maar één, omdat ik er geen twee tegelijk in mijn oven krijg. Opgelet, zorg dat u er één hebt met een metalen knop, en niet in kunstof (die is maar ovenbestendig tot 190°C). De mengkom moet serieus groot zijn, groot genoeg om niet alleen alle ingrediënten te bevatten, maar ook het driemaal in volume gerezen deeg. Reken op een kom van 10 liter.

U hebt toch nog niet afgehaakt?

Zo gemaakt

Forkish heeft dit brood zijn Saturday 75% Whole Wheat Bread genoemd. Dit brood kan u op één dag maken, tijdens het weekend. U begint er bijvoorbeeld aan om 9.30 u. en dan is het (eerste) brood klaar rond 17 u, op tijd voor het avondmaal.

De laatste keer dat ik het brood maakte, had ik een lunch om 13 u. en een vergadering om 16.30 u. dus heb ik het recept daarrond gepland. Ik begon met brood na de lunch, om 14.30 u. was op tijd op mijn vergadering, en haalde het eerste brood uit de oven rond 22 u. Hieronder geef ik –louter indicatief– de tijdstippen van die handeling mee; u kan ze makkelijk transponeren naar een ander moment van de dag.

14.30 u. begin autolyse
14.50 u. toevoeging zout + gist
15.50 u. gemengd + voorvouw
15.20 u. eerste vouw
15.45 u. tweede vouw
16.10 u. derde vouw
20.15 u. verdeeld
21.20 u. eerste bak
22.10 u. tweede bak

Opgelet: hier komt geen kneden aan te pas! Als u al brood hebt gebakt, dan gaat dit hoogst waarschijnlijk om een veel ‘natter’ deeg dan u gewend bent.

1. Autolyse

Meng de 750 g volkorenmeel met de 250 g witte bloem, voeg er de 800 g (= 800 ml) water met een temperatuur tussen 32 en 35°C aan toe, en meng met de hand tot alles is opgenomen. Dek af met een lichte keukenhanddoek (die het deeg niet raakt), en laat 20 tot 30 minuten rusten.

2. Meng

Sprenkel de 22 g zout en de gist over het deeg. 3 gram gist kon ik overigens niet afwegen met mijn weegschaal, het komt overeen met 3/4 tsp (teaspoon, koffielepel).

Om te mengen gaan we als volgt tewerk: maak met duim en wijs- of middelvinger een pincetbeweging in het deeg (cfr foto’s hierboven). Maak een drie-, viertal inkepingen. Vouw het deeg daarna over zichzelf, begin bij een lange kant. Vouw het in de helft, draai uw kom een kwart slag, herhaal. Maak zo vier vouwen in totaal.

Herhaal deze integrale procedure twee tot vier keer. Het resultaat zal er ongeveer uit zien zoals op de foto hieronder.

Laat het deeg een minuut of twee rusten, en vouw dan opnieuw (enkel vouwen, geen pincetbeweging!).

3. Vouwen

Het deeg moet vervolgens nog drie keer gevouwen worden. U doet dat het beste tijdens het daarop volgende anderhalf uur. Als het deeg zijn (bolle) vorm verloren heeft en naar de kanten van de kom is uitgelopen, is het tijd om opnieuw te vouwen. Reken op telkens een twintigtal minuten wachttijd.

De procedure is dezelfde als hierboven (enkel vouwen, geen pincetbeweging!).

Na de derde keer te hebben gevouwen, laat u het deeg rusten.

4. Verdeel

Ongeveer vijf uur na het eerste mengen, zal het deeg tot drievoudig volume gerezen zijn. Besprenkel uw werkoppervlak matig met bloem, en bebloem ook uw handen. Laat het deeg voorzichtig uit de kom op het werkoppervlak glijden, en trek een lijn in bloem over het midden van het oppervlak. Snij het deeg met een deegschraper.

5. Vorm en narijs

Bebloem twee lichte keukenhanddoeken, en bekleed er twee schalen mee.
Vouw elk van de stukken deeg een keer of twee-drie over zichzelf, en bol op. Leg de broden met de naadkant naar onder in de kommen.

Bedek met de handdoek en laat een uur tot een een uur en een kwart narijzen.
(Duw aan het einde van de rijstijd even met een vinger in het deeg. Als het onmiddellijk terugspringt is het deeg nog niet voldoende gerezen, als het traag terugkeert naar de oorspronkelijke vorm, is het klaar om te bakken.)

7. Voorverwarmen en bakken

Plaats uw stoofpot met het deksel erop in de oven en verwarm de oven voor naar 245°C. Begin daar ten laatste mee, 45 minuten nadat uw brood aan de narijs is begonnen, anders is uw oven niet op tijd warm!

Als uw deeg klaar is (zie vorig punt), kunnen we bakken, maar plaats eerst uw tweede kom met gerezen deeg in de koelkast.

Opgelet! Uw stoofpot is momenteel 245°C warm. Gebruik degelijke onderzetters en vooral degelijke ovenwanten. Raak hem in elk geval nooit met blote handen aan! Ook het deksel niet; houd er uw hoofd bij, want u zal van nature geneigd zijn het deksel met blote hand op de pot te zetten! Gebruik steeds ovenwanten!

Haal de stoofpot met ovenwanten uit de oven. Sluit de oven. Haal het deksel van de stoofpot (ovenwanten!), en plaats het deeg voorzichtig (let op uw handen!) in de stoofpot. Plaats het deksel opnieuw op de stoofpot (ovenwanten!). Open uw oven, plaats de stoofpot opnieuw in de oven (ovenwanten!).

Haal na 30 minuten het deksel van de stoofpot (ovenwanten!). Als u nog een brood gaat bakken, plaats het deksel dan indien mogelijk in de oven.

Het brood ziet nu lichtbruin. Laat het brood nog 15 tot 20 minuten verder bakken in de stoofpot zonder deksel, tot de korst donkerbruin ziet.

Haal het brood dan uit de oven, en herhaal de procedure voor het tweede brood.

Smakelijk!

Ge moet het maar vragen

In de Delhaize kunt ge brood kopen. Wie dat grootwarenhuis al eens bezocht heeft, zal het kunnen beamen. Vaak is het zelfs van aanvaardbare kwaliteit, en bij sommige broden prijkt een bordje ‘in huis gebakken’. Let wel: er staat niet ‘gemaakt’, enkel ‘gebakken’, wat wil zeggen dat het kant-en-klaar gerezen deeg aldaar enkel in een oven werd gestopt. Ik vertel u niets nieuws.

De Delhaize is meestal mijn tweede stop. Mijn eerste is de Bio-planet. Het brood aldaar werd niet in huis gebakken, maar werd binnengebracht door De Trog, een ‘biologische bakkerij waar heel wat waarden hoog in het vaandel worden gedragen’. Ik vind het brood van De Trog meestal niet te vreten. Ons brood komt dan ook veelal van een warme bakker, of ik bak het zelf. Vandaag had ik geen tijd (noch voor het een, noch voor het ander), dus zou ik een brood meebrengen van Delhaize.

Bij de broodrayon, een uitgebreide bedoening in Delhaize (net zoals in Bio-planet overigens), staan twee broodsnijmachines, waarboven een aanzienlijke verscheidenheid broodzakken werden geplaatst. De opstelling is geheel symmetrisch. Alle zakken boven de ene snijmachine vindt u ook terug boven de andere.

Ik koos voor de linkerkant. Dat heeft niets te maken met mijn eventuele politieke voorkeur, maar de linkerbroodsnijmachine bevond zich gewoon dichter bij de plaats waar ik het brood had genomen. Dat, en de rechtse was bezet. Een juffrouw van begin de twintig had er net haar brood in de machine gestoken. Haar brood moet groter geweest zijn dan het mijn, want pas toen ik de juiste zak had gevonden, werd ook haar brood gesneden en wel door de machine uitgespuwd. Terwijl ik mijn brood met weinig succes in ‘zak A’ probeerde te steken, reikte de juffrouw naar de juiste zak (‘zak 1’), die zich helemaal rechts van haar machine bevond. En helemaal links van de mijne. Mijn kant moet er duidelijk interessanter uitgezien hebben, want de juffrouw reikte over mij heen naar de voor haar verst mogelijk uithoek van de broodsnijmachineplaats, daarbij haar borsten nadrukkelijk tegen mijn handen schurkend.

Dit was geen toevallig aanbotsen meer. Terwijl ik druk doende was met de schier onmogelijke taak het brood in de broodzak te bergen, bleef de juffrouw, met haar borsten tegen mijn handen, twijfelen of ze nu wel die ‘zak 1’ dan wel een andere zou nemen, waarbij het mij op den duur niet meer duidelijk was of ik mijn brood dan wel haar borsten in mijn broodzak aan het masseren was.

“Maar juffrouw,” kon ik nog uitbrengen toen ik mijn broodzak eindelijk in mijn winkelmandje mocht leggen, “als ge graag hebt dat ik aan uw borsten kom, dan hebt ge dat maar te vragen hoor.”

Bakkersnood

Grote verwonderde ogen trekken de Amerikanen hier, als we met gepaste arrogantie nog eens uitbrengen dat er geen goed brood te vinden is. “Do you mean here, in Seattle, or…” Waarop ik dan niets anders kan dan met veel aplomb verkondigen dat ik het wel degelijk over alle staten van de Amerikaanse unie heb.

Wat ze hier brood noemen, smaakt het beste als het eerst in de toaster werd gestoken. Beneden aan Pike Place Market hebben ze nog wel Three Girl’s Bakery, waar we al een verteerbaar brood van hebben meegebracht, maar de beste herinneringen hebben we aan North Hill Bakery op Capitol Hill, waar we twee jaar geleden minsten twee keer per week gingen lekkerbekken. Die bakkerij ligt nu echter ongeveer een uur met de bus hier vandaan. Deze week gaan we daar zeker eens langs, om er een challah of een cinnamon swirl briochebrood te kopen.

Maar een pistolet van bij Groeneweghe, of een bloempje van bij Févery, dat zou pas écht smaken.

Wit brood, zuurdesemachtig

Hoewel ik vond dat het brood bij Joy er wat cake-achtig uitzag, besloot ik toch maar eens af te wijken van mijn gebruikelijke recept. Joy heeft al een heleboel heerlijke dingen op het internet losgelaten, dus dit zou ook wel goed zijn, zeker? Bovendien was het een goede trainig voor onze reis naar de USA, waar ik waarschijnlijk wel opnieuw geen verse gist zou vinden.

Benodigdheden

4 cups (500g + 37g) witte (brood)bloem
2 koffielepels droge gist
2 koffielepels zout
1 1/2 cups (400ml) (iets-warmer-dan) lauw water

Zo gemaakt

Het recept gaat uit van een elektrische mixer (genre Kitchenaid), maar u kan net zo goed het brood meteen met de hand kneden.

Voeg 500g bloem in de mengkom, en doe er aan de ene kant de gist, en aan de andere kant het zout bij. Of dat belang heeft, dat ben ik niet zeker, maar ik houd best van wat symmetrie. Giet het water in het midden erbij, en meng op lage snelheid. Als het deeg goed samenklit, mengt u op medium snelheid nog een tweetal minuten verder. Laat dan het deeg vijf minuten rusten, en kneed (of laat elektrisch kneden) nog drie minuten langer.

Giet de rest van de bloem (37g ongeveer) uit op het aanrecht, stort er het deeg over, en kneed even verder met de hand. Als het deeg te vochtig zou zijn, kan u er altijd nog wat extra bloem bij doen. Let wel: het deeg mag niet droog worden.

Doe het deeg in een kom, en laat gedurende anderhalf uur rusten op een warme plaats.

Sla het deeg neer, vorm opnieuw in een bal, en laat het een half uurtje rusten op een warme plaats. Ik heb telkens weinig meer gedaan dan het deeg vluchtig neergeslaan. Daardoor bleef er behoorlijk wat lucht in het deeg zitten, wat het uiteindelijke brood een luchtige structuur gaf, zoals bij een zuurdesembrood.

Sla het deeg opnieuw neer, en verdeel het eventueel in twee stukken (ik heb het in zijn geheel gelaten). Leg het deeg opnieuw te rusten, gedurende een klein uurtje.

Het deeg rijst nog behoorlijk wat, in de oven. Zit er dus niet mee in als het deeg wat ‘uitgelopen’ lijkt, vouw eventueel de randen van het deeg wat onder zichzelf.

Verwarm de oven voor op 230° C.

Vlak voor u het deeg in de oven plaatst, snijdt u er met een mes een diep kruis in (dieper dan op de foto). Als u het brood in de oven zet, kan u altijd paar soeplepels water op de bodem van de oven gieten (als die daarvoor geschikt is; het water mag vanzelfsprekend niet met het deeg in aanraking komen). Op die manier creëert u stoom, wat voor een knapperiger korst zorgt.

Bak gedurende 20-30 minuten, tot de korst mooi goudbruin geworden is.

Laat geheel afkoelen, alvorens aan te snijden.

Smakelijk!

feestelijk saffraanbrood (delicious.)

Ik zeg nu al een tijdje dat ik dringend eens wat meer recepten uit delicious. moet proberen. Er staan nogal wat broodachtige recepten in de editie van februari, waaronder dit feestelijk saffraanbrood, dat me perfect leek voor het zondagse ontbijt. De smaak heeft een beetje weg van het zondagsbrood van Bloch (minus de suiker er bovenop, maar daar kan snel aan verholpen worden), en van het zweeds saffraanbrood, waar dit recept redelijk wat van weg heeft.

Edoch, zeer de moeite, en uiterst geschikt als ontbijt voor drie (of zelfs vier). U kan het gerust ’s avonds klaarmaken, dan kan u de volgende ochtend desgewenst uitslapen.

Benodigdheden

25g zachte boter
125ml melk
2-3 plukjes saffraan
3 eetlepels mascarpone
225g bloem
een snuifje zeezout
15-20g verse gist
25g suiker
een koffielepel speculaaskruiden (of iets meer kaneel)
25-50g rozijnen (naar smaak en goesting)

Zo gemaakt

Verwarm de melk tot het kookpunt (niet overdrijven). Haal van het vuur, roer de saffraan erdoor, en laat een kwartiertje staan. Voeg dan de mascarpone toe, en zet opnieuw op een laag vuur gedurende een tweetal minuten –opgelet, laat het niet meer koken. Haal van het vuur.

Zeef de bloem met het zut in een kom. Meng er de speculaaskruiden, en de suiker door.

Voeg de gist toe bij de melk, roer flink door, en schek bij het bloemmengsel. Kneed met de hand tot een zacht deeg, gedurende een klein kwartier, en voeg er tegen het einde de boter en de rozijnen aan toe.

Laat het afgedekt gedurende ongeveer een uur rijzen –tot het in volume verdubbeld is.

Vet een bakvorm in, of bekleed hem met bakpapier.

Kneed het deeg opnieuw een vijftal minuutjes, en verdeel het dan in drie gelijke porties. Rol die porties uit tot deegslierten, en vlecht ze samen. Vouw de uiteinden onder de vlcht, en leg ze in de bakvorm. Dek af, en laat opnieuw gedurende anderhalf uur rijzen.

Verwarm de oven voor op 180°C, en bak het brood in 20-30 minuten, tot het mooi gerezen is, en goudbruin kleurt.

Neem uit de oven en laat eerst nog een vijftal minuten in de vorm afkoelen, en stort het brood daarna op een rooster. Laat volledig afkoelen.

Smakelijk!

de tirannie van het brood

“Uw brood bakt zichzelf niet”, zo wist het deeg mij vannacht op geheel telepatische wijze mede te delen, luttele seconden nadat ik de televisie had uitgezapt en mij knus in bed had geïnstalleerd. Een deeg, dat nochtans om 18u een eerste sponzen voorrijs mocht ontvangen en een half uurtje nadien een kneedbeurt. Om tot slot opnieuw liefdevol de kom in te gaan voor een eerste rijstijd.

Iets voor twaalven wreef ik aldus de slaap opnieuw mijn ogen uit en toog ik naar benenden, alwaar het bewuste deeg mij nog net niet uit de kom tegemoet trad. Ik heb het neergeslagen en in twee gesneden, in twee bakblikken gelegd en die vervolgens –zoals steeds– in een doorzichtige plastic zak geplaatst. Ik heb mijn timer op een dik half uur ingesteld, de televisie opnieuw opgewarmd, en een stukje naar de dubbelaflevering van Lost gekeken –dat ik eerder die avond had opgenomen. Normaal gezien krijgt het deeg tijd tot het in omvang is verdubbeld, maar dat zag ik niet echt zitten. Na de toegestane tijd heb ik dan ook snel de oven voorverwarmd, het brood in het volgende half uur gebakken, uit de oven genomen ter afkoeling, en eindelijk mijn bed opnieuw opgezocht.

Ziehier de snoodaard, wiens wederhelft deze ochtend reeds genadeloos door de snijmachine aan stukken werd gerijt. Het vraagt soms wat werk (al valt dat mee: meer tijd dan werk eigenlijk) –en vooral geheugen– maar zo lekker, zo’n vers- en zelfgebakken brood!

brioche

Uit het duister klinkt het: “Daar in Amerika, Bruno, maakt gij daar geen eten meer klaar?” En dan word ik –nacht na nacht opnieuw, badend in het zweet– wakker. “Ik zet mij aan het werk, beste mensen, u kan op mij rekenen”, roep ik het duister terug. Het is drie uur ’s nachts en Tessa kijkt mij verongelijkt aan. Ge zoudt voor minder, want binnen twee uur moet ze er al uit. “Ik maak u een brood, liefste,” fluister ik haar verzachtend toe, “zoals ge er nog nooit een hebt gegeten.”

Feit is dat ik over mijn broden niet tevreden geraak. In het thuisland was ik heel dicht bij een eerste goede recept, maar de bloemsoorten die ik hier in Seattle op de kop kan tikken, zijn ver van ideaal. Zeer geschikt voor brownies en muffins, maar niet voor brood. Laat ik dan maar een echt decadent brood maken, dacht ik. Eentje dat net geen cake is, maar eigenlijk ook geen brood meer: een brioche.

Het internet is de moeder van alle recepten, en ik kwam al gauw terecht bij La Cerise (die ik prompt in mijn nieuwslezer heb gestoken). Zij vertrok van een recept dat vroeg om bijna een gelijke hoeveelheid boter als bloem, maar behaalde naar eigen zeggen uitstekende resultaten met een recept dat naar de helft boter vereiste.

Benodigdheden

500g bloem
250g boter, op kamertemperatuur (ik gebruik altijd gezouten boter)
6 eieren
60g fijne suiker
60cl melk
20g verse gist (ik had enkel chemische, droge gist, en daarvan heb ik twee TBSP gebruikt)
een snuifje zout

Zo gemaakt

Enfin, het duurt een tijdje. Ik heb een paar shortcuts genomen, Astrid van La Cerise doet er veel langer over (lees vooral haar wedervaren) –en bekomt waarschijnlijk nog betere resultaten.

Meng een soeplepel of twee bloem met de melk en de gist tot een papje, en laat dat een half uurtje afgedekt op een warme plaats staan.

Meng zout, bloem en suiker, en voeg er vier eieren aan toe. Meng als goed, en voeg er dan het gistpapje bij. Voeg er dan de laatste twee eieren aan toe. Voeg beetje bij beetje de boter toe, en meng alles tot een homogeen geheel.

Tot de boter eraan te pas komt, is dit nog zeer werkbaar met de handen. Zodra de boter erbij komt, wordt dit een behoorlijke plakboel. Als er één recept is dat schreeuwt om een deegkneder (genre Kenwood of Kitchen Aid), dan is het dit wel. Ik weet niet hoe ik het gedaan heb, maar ik ben er uiteindelijk toch in geslaagd om de brij homogeen te kneden/bepotelen, en zo goed als allemaal terug in een kom te krijgen.

Dek de kom af, en laat dit een uur of twee-drie rijzen.

Plaats in de ijskast, gedurende een uur (of twee), tot het deeg voldoende afgekoeld en dus ook weer handelbaar is. Het deeg kan nu in een grote of kleine brochevorm(en). Ik had geen van beide, dus heb ik mijn gewone cake-/broodvorm gebruikt.

Laat dit opnieuw een uur (of twee) rijzen.

Verwarm de over voor, op 180°C voor de grote versie of op 200°C voor de kleine brioches. Bak gedurende ongeveer 35 minuten (grote) of 12 minuten (kleine). Voor de glans kan u de brioches voor ze de oven ingaan met een losgeklopt ei bestrijken (ik wist dat ik iets vergeten was).

Zowel warm, als koud (met confituur), als getoast verschrikkelijk lekker. Tessa stuurde zelfs een e-mail om te zeggen hoe lekker het was.

Smakelijk!

amerikaans brood

Brood is hier vreselijk: zowel duur als slecht. Voor een industrieel voorgesneden (klein) brood betaalt ge maar liefst 5 tot 6 USD (not kidding –helaas), en vanaf er iets of wat artisinaals (lees: handbewerkt) aan te pas komt, gaat die prijs de hoogte in. Voor drie –weliswaar lekkere– koffiekoeken, één met poppy seeds, één met noten en één met cinnamon apple, betaalde ik eergisteren maar liefst 11,44 USD. En dan vond u Bloch aan de dure kant?!

Laat ik toch maar zelf brood bakken zoals thuis, dacht ik toen. Gist is hier momenteel echter onvindbaar, en een winkeljuffrouw aan wie ik de vraag stelde –erop lettende dat ik vroeg do you sell yeast, i.p.v. do you have yeast om elke mogelijke verwarring te vermijden– hield mij voor dat gist een seasonal product is. Euh?

Dus ben ik maar naar huis gegaan met droge gist (yuk) en iets wat voor bloem moest doorgaan. Ik heb mij rotgezocht naar zonnebloemolie, maar dat heb ik moeten opgeven. Canola verkopen ze hier bij de gallon, dus heb ik het daarmee gedaan. En grote eieren zijn hier kleiner dan de verse eieren die ik thuis van mijn schoonvader krijg (hoe zit dat daar nu met die dioxine?).

De weegschaal kan overweg met zowel het metrisch als het Amerikaanse stelsel (dat nog verschillend is van het oude Britse imperiaal systeem), en het enige waar ik nog wat naar moest zoeken, was hoe die gasoven werkt. 220°C is zo’n 428°F hielp google mij verder, en dan was het nog juist raden naar hoe lang zo’n gasoven moest voorverwarmen (ik heb op een kwartier gegokt).

Zeer handig overigens is dat er tussen de twee branders aan de linkerkant en die aan de rechterkant, een soort warmhoudplaat is, die constant een 25 of zo graden (celcius) heeft. Eergisteren had ik dat nog niet ingezien, maar dat lijkt mij perfect voor het rijsproces. De volgende keer zet ik daar de kom brooddeeg op.

Ik heb mijn challe/briocherecept gebruikt, en wat eruit kwam was wel degelijk brood, maar een beetje cakeriger (lees: dense) dan zou moeten. Vandaag probeer ik het zonder canola.

—

Update: vandaag zijn we naar QFC gestapt, en daar hebben we voorwaar echte, verse gist gevonden! (En marmite, maar dat heb ik niet gekocht.) En terwijl ik dit schrijf, staat mijn deeg op die middenplaat mooi te rijzen. Juich!

broodpudding

Ha! Een verzoekje. Mijn recept voor broodpudding. Niets zo gemakkelijk, en niets zo lekker. Ook Homarus heeft er een recept voor, en het bakboek van de boerinnenbond waarschijnlijk ook. Ik maak mijn pudding al langer dan ik een van beide boeken heb, maar ik kan mij niet herinneren van wie ik het heb gekregen. Bij ons in de familie was er altijd een soort van ‘strijd’ tussen de mensen die graag broodpudding eten, en de mensen die graag vlaai eten. Want vlaai is iets geheel anders. Tante Margriet uit Waasmunster had een goed recept voor vlaai, maar ik at vele keren liever de broodpudding van Tante Maria. Daar zat altijd een smaakske bij –zoals bij al haar desserts– en dat was een flinke scheut van één of andere alcoholhoudende drank. Mijn recept is zonder smaakske.

De benodigdheden staan (bijna) allemaal op de foto. Van links naar rechts geeft dat:

overschot van brood en andere deegwaren (koffiekoeken bijvoorbeeld); ongeveer 4-500g (ik doe dat uit de losse pols, maar speciaal voor dit recept heb ik het nagewogen)
drie zakskes vanillesuiker
kaneel
speculaaskruiden (optioneel)
1 liter melk
koekskes –in dit geval speculoos, maar dat kan evengoed ‘overschot’ zijn van koekskes die ik zelf gebakken heb

Niet op de foto:

een beetje bakpoeder
een beetje bloem (niet altijd)
(optioneel) chocolade
(optioneel) ei
(optioneel) rozijnen

Breek het brood in stukken, verkruimel de koekskes, en voeg de andere droge ingrediënten in een kom (met uitzondering van de bloem). Als u er rozijntjes bij doet (doe ik normaal gezien altijd, maar ik had er geen in huis), voegt u ook die nu toe, zodat ze kunnen weken. Met chocolade wacht u nog wat.

Giet er vervolgens een liter melk over, en roer alles goed onder. Dek af, en laat een dik half uur rusten, zodat de melk goed door het brood wordt opgenomen. Dit is vooral van belang als er wat ouder, verdroogd brood tussen zit, waarbij het wat langer duurt eer het de melk heeft opgenomen.

Na een half uur, roert u alles nog eens goed door, en als het brood in een brokkerige pap is veranderd, dan is uw ‘deeg’ klaar. Indien niet, dan wacht u wat langer.

Soms voeg ik er ook een ei aan toe, en dan voeg ik dat er nu aan toe. Net zoals de chocolade (die zat er nu ook bij). Vooral rond pasen en sinterklaas verdwijnt er behoorlijk wat chocolade in de pudding.

Hebt u te weinig brood, of is het deeg nog al te vochtig, voeg dan gerust wat bloem aan het mengsel toe. Niet overdrijven, het deeg mag niet droog worden. trouwens als u te veel bloem toevoegt, dan krijgt de pudding een bloemsmaak.

Giet het mengsel in een springvorm.

De springvorm die ik gebruik komt van Kaiser, en heet La Forme. Ik vermeld dit expliciet, omdat ik verschrikkelijk tevreden ben van die springvorm. Hij is behoorlijk prijzig, maar fantastisch goed. (Er zit vijf jaar garantie op.)

Het ding heeft een (goede) anti-kleeflaag, en vooral: het is krasvrij. Echt waar. Ik heb die vorm nu al een paar maanden, die wordt minstens één keer per week gebruikt. Ik snij rechtstreeks met een gekarteld mes op die vorm, en daar is nog geen krasje op te zien. Ook schoonmaken is enorm gemakkelijk.

Erm, mja, ik kan het maar zeggen hé. Ik word niet betaald voor reclame noch ontvang ik enige andere gunsten van één of ander bedrijf dat rechtstreeks of onrechtstreeks iets met die bakvormen te maken heeft.

Allez, verwarm uw oven voor op 180°C.

Oeps, waar is de pudding. Ah juist, in de oven.

Nog een tip: verwarm uw oven altijd wat warmer voor dan de temperatuur die u nodig hebt. Ik heb mijn oven voorverwarmd op 200°C, en de temperatuur teruggedraaid naar 180 toen ik er de pudding in stak. De temperatuur zakt immers want (1) u opent de ovendeur en (2) u steekt een koud(er) iets in de oven.

Bak uw pudding in 45 minuten.

Bon, er zijn allemaal trucjes met breinaalden die ge in de pudding kunt steken om te zien of hij niet te veel kleeft (pas dan is hij zogezegd klaar), maar ik heb eigenlijk nog nooit een pudding langer dan 45 minuten in mijn oven gehad.

Wel belangrijk (maar moeilijk) is dit: haal uw pudding uit de oven, en laat hem minstens een uur (met de springvorm nog steeds gesloten) rusten. Een uur, jawel. Langer mag ook.

Verwijder de springvorm voorzichtig. Ga eventueel eerst met een lange dunne spatel (of een mes) rond aan de binnenkant van de vorm. Het resultaat is iets zoals op de foto hierboven.

De pudding zal waarschijnlijk nog niet volledig gekoeld zijn; laat die gerust eerst volledig afkoelen. En eigenlijk hé, eigenlijk moet de broodpudding koud zijn voor u hem kan (nee: mag) aansnijden.

Eenmaal aangesneden, is het hek van de dam. Dit langharig tuig wou graag een testen of de chocolade bij zo’n afgekoelde broodpudding nog genoeg gesmolten was.

(We zijn nu overigens 12 uur later –een tijdsperiode waarvan het grootste gedeelte slapend werd doorgebracht– en de pudding is reeds volledig op.)

Smakelijk!