Het is niet gemakkelijk, als fietser in de maatschappij. Er is niet alleen de schaarse infrastructuur die de fietser door weer en wind moet trotseren, er zijn ook die ‘paar’ cowboys die het fietsersbestand met een slecht imago opzadelen (oeh! zoveel beeldspraak in één zin). En imago is dan misschien niet alles, in deze beeldmaatschappij bepaalt het heel wat.
Het imago-probleem is bovendien tweeërlei: er zijn de cowboys waarvan sprake, en er is de verdediging van de fietsers die de schuld voor dat uitzonderlijke cowboygedrag op anderen doorschuiven. Het zijn de automobilisten die zich niet aan de regels houden, meneer!
Gent is eventjes de spil van de fietsproblemen. Stad Gent publiceerde een filmpje om de fietsers op de problematiek te wijzen, en de fietsers werden recent hard aangepakt op het naleven van de verkeersregels aan de Heuvelpoort, een druk fietsknooppunt met bovendien veel studenten. Er is Fietsbult, de blog van de Gentse tak van de fietsersbond, en op Gentblogt verschenen twee teksten omtrent de algemene fietsproblematiek: Op de weg… door Filip Watteeuw, Gentse schepen van Mobiliteit en Openbare Werken; en Hoffelijk fietsen in Gent, het verhaal van de mug en de olifant … ? van Jan Naert & Pascal Debruyne, twee fervente fietsers die aan de UGent werken (aldus De Gentenaar) en zich nogal schamper over het filmpje van Stad Gent hebben uitgelaten.
[youtube https://www.youtube.com/watch?v=PgQY8QIJtHg&w=625&h=352]
Het is dan ook een belabberd filmpje.
Niettemin, het imago-probleem blijft, en groot deel van de schuld daarvan ligt –durf ik het wel te schrijven– bij de fietser zelf en bij organisaties zoals de Fietsersbond. Al leggen ze zelf die schuld nochtans graag elders.
Bij Naert & Debruyne lees ik onder meer “Maar wat met de automobilisten? Wat is daar de pakkans? Elke ochtend zien we tientallen overtredingen door automobilisten die veel ergere gevolgen kunnen hebben: van parkeren op het fietspad tot geen voorrang verlenen aan zwakkere weggebruikers, tot fietsers de pas afsnijden en overdreven snelheid.”
In de regiopagina’s van De Standaard van dinsdag 9 december, lees ik in het artikel “Fietsers boos om harde aanpak van Stad Gent” dan weer een uitlating van Eva Van Eenoo, medewerker van de Gentse fietsersbond: “Mensen denken dat het hek van de dam is bij de fietsers, maar als iemand op het voetpad fietst, is dat omdat er op straat geen plaats is, omdat er te veel auto’s rijden.”
Men kan die redenering al gauw doortrekken naar het fietspadparkeren: “automobilisten parkeren zich op het fietspad, omdat er elders geen plaats is”. Het is evenwel geen discussie die ik in dit korte stukje verder wil aanvuren, ik wil enkel op de dichotomie wijzen.
Het zou nochtans niet slecht zijn om de hand in eigen boezem te steken: dat levert vaak veel bereidwilligheid op bij de rest van bevolking. Die cowboys zijn immers een reëel probleem. De fietser die in deze winteruren, vaak donker gekleed, onverlicht (of slecht verlicht; in Gent is er een zwaar gedoogbeleid voor excuusverlichting) de deur uitgaat, is een probleem. Fietsen met slechte remmen, vormen een probleem. Onaangepaste snelheid, dat is een probleem. Veel van die problemen brengen trouwens niet alleen de veiligheid van de fietser in het gedrang, maar ook de veiligheid van de andere weggebruikers.
De reacties van de fietsers (en de fietsersbond) zijn te vaak gericht op vingerwijzen: de overheid is te repressief; de andere weggebruikers hebben geen aandacht voor ons; de infrastructuur is niet behoorlijk. Let wel, sommige van die argumenten zijn wel degelijk heel steekhoudend. Het zou echter mooi zijn mochten de fietsers, en dan in het bijzonder de fietsersbond, ook een sensibiliserende functie hebben t.o.v. de (andere) fietsers. Begin eens een persbericht met “Fietsers moeten zich aan de verkeersregels houden.”
Veroordeel de cowboys publiekelijk. Benadruk het belang van goede lichten, veroordeel de excuuslichtjes en lobby voor een wettelijk vastgelegde minimale lichtsterkte voor de fietsverlichting. Sensibiliseer de nieuwe lichting studenten die elk jaar in deze stad wordt losgelaten, wijs hen op de voorschriften die er zijn voor hun veiligheid, en leer ze dat ze zich hoffelijk moeten gedragen. Treed actief op bij wangedrag, en –ik herhaal– veroordeel dat publiekelijk. Net zo nadrukkelijk als u de rest (automobilisten, infrastructuur) veroordeelt.
Fietsen is fantastisch. Het is een milieubewust antwoord op de stedelijke mobiliteitsproblematiek, die verder door het stadsbestuur moet ondersteund blijven. Naarmate het aantal fietsers groeit, worden evenwel de gedragsregels steeds belangrijker. Maak daar een punt van. Uw imago zal er alleen maar beter van worden.
