De spelling, het is wat. Vooral als de taalmensen de spelling om de haverklap blijven wijzigen, en naast de groene nu ook de witte boekjes u rond de oren gaan vliegen.
Neem nu de samenstelling met tussenletters -e- of -en-. Een kat herkent er haar jongen niet meer in. De hoofdregel is eenvoudig genoeg:
We schrijven de tussenklank als -en als het linkerdeel van de samenstelling een zelfstandig naamwoord is dat een meervoud heeft op -en, maar geen meervoud op -es.
In andere gevallen schrijven we -e.
U krijgt er zelfs een mooi schema bij. Maar dan begint het natuurlijk. Er zijn drie uitsluitingen, én drie uitzonderingsregels.
Uitsluitingen zijn:
- als het linkerdeel al eindigt op -en (duh!)
- bij versteende samenstellingen (duivekater, maar wel duivenei)
- een historisch aaneengegroeide woordgroep (ingebrekestelling)
Uitzonderingen zijn:
Als het linkerdeel van een samenstelling verwijst naar een persoon of zaak die in de gegeven context uniek is, schrijven we -e.
zoals zonnestraal en maneschijnAls het linkerdeel van een samenstelling een versterkende betekenis heeft en het geheel is een bijvoeglijk naamwoord, schrijven we -e.
, zoals apetrots en stekeblind, maar wel ravenzwart (omdat het een impliciete vergelijking is: zo zwart als een raaf) en huizenhoog (omdat het een eenheid aanduidt)- als er een vrouwelijke nevenvorm bestaat van het linkerdeel, zoals studentenkamer, maar ook studentenzwangerschap
Waarmee ik maar wil zeggen dat ik enorm tevreden ben dat er voor al die zaken een gratis hulpmiddel ter beschikking staat: Bij twijfel geeft de Woordenlijst uitsluitsel.
Niet alleen voor de samenstelling met tussenletters -e- of -en-, maar ook voor de hoofdletters uit de titel. Of gewoon voor de correcte spelling van een woord. Ik gebruik het zelfs zo vaak (maar toch niet genoeg), dat ik er een shortcut voor heb gedefinieerd in Firefox (wl gevolgd door de op te zoeken term in de Firefox address bar).
Als het goed is, mag het ook gezegd worden.