Categorie: muziek

En toen zat ik in de opera, vorige week, met een kop vol verkoudheid (maar gelukkig zonder de hoestbuien), en met als enige wetenschap dat Terry Gilliam de regie had gedaan en dat het geïnspireerd was op Faust 1 van Goethe (dat ik in geen 10-20 jaar meer heb ter hand genomen). En dat Berlioz er geen opera van had gemaakt maar een légende dramatique. In De Morgen (denk ik) had ik vluchtig zien staan dat het té veel musical en te weinig opera, maar misschien had de recensent niet genoeg research verricht naar het concept van Berlioz. In The Guardian had ik een korte recensie gelezen waarin stond dat, Gilliam refracted the story through 100 years of German history and culture, from the 19th century to the Third Reich, from the romantic imagery of Caspar David Friedrich, through the grotesqueries of Otto Dix and George Grosz to Leni Reifenstahl’s film of the 1936 Olympics. Ik had –verkeerdelijk– verwacht meer Duitse geschiedenis te zien, maar me dunkt dat de nadruk toch zwaar op het nazisme ligt.

[youtube https://www.youtube.com/watch?v=ChMuGft8aWw&w=500&h=281]

Vercontemporainisering van opera’s of toneelstukken ligt mij zo niet, al sinds ik Peter Sellars in de jaren 80 bezig heb gezien. Ik ben er toch in geslaagd daar voldoende abstractie van te kunnen nemen, want deze opera, en de directionele bewerking ervan, is een pareltje. Het contrast tussen de persoonlijke dilemma’s en weltschmerz van Faust, loopt tegen de veel grotere draagwijdte van de historische evenementen die zich op de achtergrond afspelen en waaraan Faust vaak nietsvermoedend deelneemt. Er zat een hoog Wir haben es nicht gewußt-gehalte in de figuur van Faust, niet omdat hij de zaken goedkeurde, maar omdat hij gewoon niet zag tegenover de hem veel belangrijker overkomende persoonlijke tragediën die zich in zijn wereldje afspeelden.

Wat Gilliam visueel met het stuk heeft aangevangen, is bijzonder boeiend. Nooit krijgt de kijker het gevoel alsof er waardeloze gimmicks of arty-farty toestanden zonder functie aan de uitwerking werden toegevoegd (op voorwaarde dat die meestapt in het nazi-gegeven). De kostuums, de omringing en de uitwerking van Méphistophélès, de videobeelden: het plaatje van deze opera (légende dramatique) klopt geheel.

La Damnation de Faust, gezien in de Vlaamse Opera Gent op 19/09/2012