Categorie: klassiek

Gisteren en vandaag krijgt u de laatste twee (Vlaamse) delen November Music 2005 in Gent. Eerder al was er een concert in de Logos Tetraeder, en in het Kunstencentrum Vooruit; gisteren werd in De Bijloke de Duits-Argentijnse componist Mauricio Kagel in de kijker geplaatst, en vanavond wordt op diezelfde locatie een ‘duel’ tussen Vlaanderen en Nederland uitgespeeld.

Voor de pauze bracht het Prometheus Ensemble A deux mains (1995), Auftakte, sechshändig (1996), en Auftakte, achthändig (2003). Drie werken, die door Kagel tijdens zijn inleiding werden beschreven als telkens uitbreidingen van het voorafgaande stuk. Van twee handen voor piano solo; naar zes handen, voor piano en twee maal slagwerk; en tenslotte (telkens hetzelfde stuk) naar acht handen: dezelfde bezetting, aangevuld met een tweede piano.

Bij Kagels muziek is er vaak een aspect van performance aanwezig, wat zich niet beperkt tot een muzikale dialoog, maar waarbij de muzikanten ook op een visuele manier met elkaar en/of met het publiek de interactie aangaan. Die interactie is subtiel grappig, en neigt vaak naar het absurde; Kagel wordt soms omschreven als het muzikale equivalent van Ionesco. De drie stukken voor de pauze waren daar een geslaagd voorbeeld van.

Kagel verzocht ons om tijdens de overgang tussen de stukken stil te blijven, en onze goedkeuring of ons misprijzen te bewaren tot na het laatste stuk. Ook de muzikanten hielden zich aan die afspraak, waarop Inge Spinette (de tweede pianiste) tijdens de laatste wissel het podium betrad met de schoenen in de hand. Bijzonder grappig allemaal.

Na de pauze volgden het Capriccio (2004) en er werd afgerond met Motetten für acht Violoncelli (2004), gebracht door het Cello Octet Conjunto Iberico. U herinnert zich het cello octet nog van twee seizoenen geleden, toen ze de schitterende Glass Reflections (muziek van Philip Glass) in De Bijloke brachten (al was de uitvoering toen iets minder geslaagd). Het cello octet was gisteren evenwel zeer op dreef, en de Motetten werden (in première) heel warm en gevarieerd gespeeld. Bijzonder geslaagd was de manier waarop de cellisten stonden opgesteld (2 mannen, 4 vrouwen, 2 mannen) en de wijze waarop in die opstelling de thema’s in verschillende combinaties werden doorgegeven.

Zeer kundig uitgevoerd allemaal, en erg onderhoudend. Vergeet u vanavond het slotstuk van November Music niet, met o. a. (nieuw) werk van Frank Nuyts. Tot dan?

November Music: Mauricio Kagel in de kijker, gezien op 17/11/2005 in De Bijloke, Gent

November Music: Vlaanderen vs. Nederland, met werk van Bruno Nelissen, Frank Nuyts, en Kim Bowman / Susan Norrie. Vanavond, 18/11/2005 in De Bijloke, Gent

(Deze entry is ook terug te vinden op gent.blogt)

Spektakelopera in concertante uitvoering. Vorig jaar reeds werden we verwend met de concertante uitvoering van Verdi’s Giovanna d’Arco, dit jaar was het de beurt aan Nabucco, Verdi’s derde opera.

Net zoals (later) bij Giovanna d’Arco, schreef Temistocle Solera het libretto voor Verdi, dit keer gebaseerd op het toneelstuk van Auguste Anicet-Bourgeois en Francis Cornu. Tot één zin samengevat, vertelt de opera het relaas van de ballingschap van de joden door de Babylonische overheerser Nabucodonosor (Nebukadnezar). Dat is ten andere diezelfde Nabucco, aan wie de constructie van de Hangende Tuinen van Babylon (een van de Zeven Wereldwonderen van de oudheid) worden toegedicht.

De eerste opvoeringen van de opera vallen zeer dicht bij het hoogtepunt van de Italiaanse Risorgimento, de Italiaans-nationalistische eenheidsstrijd, die uitmondde in de eenmaking van de versnipperde Italiaanse staten (in 1870). Vooral het overbekende stuk met het ‘Slavenkoor’ kende (ook) toen een immens succes, en reeds meermalen werd geopperd de muziek tot het Italiaanse volkslied uit te roepen. Milaan, waar de opera in La Scala in première ging, was destijds onder Oostenrijkse bezetting, waardoor de romantische neerslachtigheid en het thema van Verdi’s opera al gauw aansluiting vond bij een bevolking op zoek naar een nationale identiteit.

Een concertante uitvoering brengt altijd een zeker risico met zich mee. Men bezoekt de opera immers voor een groot stuk ook omwille van het decor, en de visuele omkadering van de muzikale opvoering. Zeker bij een opera zoals Nabucco is het nadrukkelijk visuele een grote rol gaan spelen. Vorig jaar werden we echter aangenaam verrast bij de opvoering in De Bijloke (olv Silvio Varviso), waardoor ook deze keer de verwachtingen hoopvol waren.

De klank in de opera is alvast geheel verschillend van de concertzaal in De Bijloke. Weinig verbazingwekkend, zult u denken, gezien de compleet verschillende bouwstructuur. Het orkest werd voor deze concertante opvoering op de scene geplaatst, de concertbak gesloten, en de bovenkant van de scene werd akoestisch afgesloten, waardoor de muziek in de theaterzaal werd gestuwd. Zelden heb ik zo’n warme muziek gehoord bij een live opvoering. De muziek was geestdriftig, opzwepend waar nodig, echter zonder de overdrijvingen die men gewoon is van de gepopulariseerde opvoeringen van Nabucco.

Marius Brenciu (Ismaele), die u misschien kent van de Koningin Elizabeth Wedstrijd (2e prijs voor zang in 2000) liet zich door Marc Clemeur bij voorbaat verontschuldigen voor een verkoudheid, al bleek dat tijdens de opvoering behoorlijk mee te vallen. Het waren voornamelijk Bruno Caproni (Nabucco) en Paoletta Marrocu (Abigaille) die op de waardering van het publiek konden rekenen, maar de grote lieveling bleek, geheel terecht, Arutjun Kotchinian (Zaccaria) die een zeer rijk gekleurde bas neerzette. De moeite waard.

Nabucco van Giuseppe Verdi; met een libretto van Temistocle Solera. Nog op 8, 11 en 13 november in de Vlaamse Opera te Gent.

(Dit artikel vindt u ook terug op gent.blogt.)

Het daagt mij dat ik nog niets heb gepost over de laatste opera van het seizoen. Hoe jammer ook om dat anders wel geslaagde seizoen met een ietwat valse noot te moeten afsluiten.

Le Barbier de Séville is oorspronkelijk een toneelstuk van Pierre Beaumarchais, geschreven in 1775. Het werd door Cesare Sterbini verwerkt voor Gioacchino Rossini’s Il Barbiere di Siviglia (ofte Almaviva ofte L’inutile precauzione) in 1816, maar kreeg eerder reeds (in 1786) een vervolg in Mozarts Le nozze di Figaro.

Almaviva houdt van Rosina, Bartholo wil met Rosina trouwen voor haar geld. Almaviva schakelt de kapper Figaro in om Rosina van Bartholo weg te kapen, en slaagt er in om met Rosina te trouwen. Totdaar het verhaal.

De muziek is helaas even gevarieerd als de plot, en het jammerlijke feit dat Ivan Törzs op het laatste moment moest inspringen voor Michel Tilkin heeft daar niet veel goeds aan gedaan. Ook vocaal waren er niet echt hoogtepunten, met uitzondering misschien van Lionel Lhote als Figaro.

Helemaal bedroevend was echter de mise-en-scène: een jammerlijk gemiste kans. In voetbaltermen zou het heten dat er verschrikkelijk veel voorzetten waren, maar dat helaas niemand erin slaagde de bal het doel binnen te krijgen. Er waren een aantal geslaagde vondsten (het popdeuntje tijdens de serenade), de onzichtbare spiegel tussen het publiek en de scène, de kostuumwissels van Rosina, en zelfs het voor de hand liggende ‘slappe handje’ van Figaro. De setting was echter een bijzonder traditionele kapperszaak, met een verwarrende dubbele binnen- en buitenfunctie.

Maar waarom (en hier komt die gemiste kans) heeft men de clichés niet verder doorgetrokken. Dit was dé kans om in ware Almodóvar-stijl kitch en cliché tot een geslaagde verpakking in de vertelling te integreren (denk bvb Tacones lejanos), en zo tot een boeiende voorstelling te verwerken.

Helaas.

Il Barbiere di Siviglia van Gioachino Rossini, gezien in de Vlaamse Opera op 9 juni 2005