Press for more: het gat van de cultuur

“Bourgeois?”, was de reactie op mijn facebook status update vanuit de Theaterzaal van Vooruit, gisteren. Ik zat er voor Press we can, waar de mogelijke toekomst voor kritische cultuurberichtgeving werd bediscussieerd. Het evenement kaderde in de context van press for more, dat zichzelf als doel heeft gesteld de kritische cultuurjournalistiek te redden. De verwachtingen waren hoog.

Bourgeois was ten andere een excellente omschrijving omschrijving van het gebeuren. Het is helemaal geen flauwe toespeling op de aanwezigheid van de ex-mediaminister, maar typeert ten voeten uit, niet alleen het gebeuren van gisteren, maar ook de ruimer op te vatten geestesstemming van het links intellectualisme. Gisteren perfect belichaamd door Yves Desmet overigens, maar daar kom ik nog wel op terug.

Caroline Pauwels, een academica van de VUB, sneltreinde ons door een te groot aantal powerpoints, waaruit wel een aantal goede standpunten naar voren kwamen, maar waarvoor vanzelfsprekend geen tijd was om ze verder toe te lichten. Zoals Werner Trio, de presentator die het niet nodig vond zichzelf aan het publiek voor te stellen, het achteraf mooi samenvatte: “u hebt ons allemaal een beetje bouche bée achtergelaten.” Dorian van der Brempt was een interessant man om naar te luisteren, maar de meest geslaagde interventies kwamen van de ludiek voorgestelde rustpunten. Jan de Smet legde de vinger op de wonde: “we hebben net zoveel maanden gespendeerd om een theater tournee in elkaar te steken, maar het is bijna onmogelijk om een recensent in de zaal te krijgen. En dan word ik opgebeld door een journalist, die mij niet vraagt hoe het zit met dat stuk, en hoe we daartoe zijn gekomen, maar mij wel vraagt welk bier ik het liefste drink, en waar, en wie mijn favoriete onenightstand is.” Ik parafraseer, maar het kwam wel degelijk daarop neer. Hij werd nadien –vlak voor de pauze– overigens bijgetreden door Nigel Williams.

Na een pauze van (meer dan) 20 minuten bleken er nog een dertigtal minuten voor het geplande ‘debat’, waaraan Geert Bourgeois (ex-mediaminister, Vlaams volksvertegenwoordiger N-VA), Stephan Moens (freelance cultuurjournalist), Yves Desmet (politiek hoofdredacteur De Morgen), Geert Buelens (publicist, hoogleraar Universiteit Utrecht) en Kristof Michiels (onderzoeker IBBT – SMIT Cultuurlab) mochten deelnemen. Yves Desmet heeft geen enkele inhoudelijk releveante –of zelfs maar interessante– bijdrage geleverd. Hij dramde maar door in een zelfverheerlijkende sofisterij, waarin het hem vooral te doen was om zijn gelijk te behalen. Het typeert de hedendaagse traditionele media, waar het verkoopscijfers primeren op inhoud.

De angst was bijwijlen tastbaar. Han Soete, van Indymedia, haalde in zijn discours voor de pauze nog vlijtig uit tegen de traditionele media. Niet meteen de goede aanpak, in een schraal medialandschap waar het tot een synergie moet komen, en niet tot een oorlog. Maar goed, men zag Yves Desmet zichtbaar kleiner worden toen Kristof Michiels het had over de mogelijkheid van “free content”. Het idee werd met grote overtuiging afgebroken, en ook de vaststelling van Geert Bourgeois dat hij zich niet langer richt tot de krant voor nieuwsitems, maar enkel voor analyses en diepere achtergronden, leek bij Desmet geen ingang te vinden.

Let wel, de traditionele media zijn overtuigd van het betalende model –voor zichzelf dan wel. Wat betreft de journalist, die krijgt steeds minder voor die inhoud. Persberichten worden met copy-paste tot een artikel getransformeerd, foto’s worden van het net gehaald (daar is het dan weer wel goed voor), en wat wordt omschreven als al té niche, vindt geen plaats meer in de krant.

Volksverheffing werd gisteren nog voorgesteld als een vies woord, maar ik denk dat het tijd wordt om het volk opnieuw te verheffen. In (niet zoveel) vroegere tijden was dat overigens nog een nobele doelstelling van het socialisme, getuige daarvan het gebouw waar het discours gisterenavond plaatsvond. Het socialisme is verworden tot een gezapig links intellectualisme –al hebben ze de naam (om marketingredenen) behouden– dat ondertussen zo bourgeois is geworden als de mensen waar de beweging destijds tegen in opstand was gekomen.

Het zijn nochtans boeiende tijden, vol opportuniteiten. Het medialandschap wordt geheel hertekend, en de controle op de informatiestroom wordt steeds meer uit handen genomen van de usual suspects. Het wordt tijd om de mensen daarover op te voeden en te begeleiden, zodat ze hun weg vinden in die stroom. En was dat niet ook wat de taak van een goede journalist?

6 gedachtes over “Press for more: het gat van de cultuur”

  1. ha, jij was er ook? Had aan Ilse en Michel verslag voor Gentblogt beloofd, maar dit is op zich al een mooi verslag. Wat denk je, doe ik ook een poging?

  2. Het zal wel zijn! Ik kijk er al naar uit. (Ik moest gewoon een beetje mijn ontgoocheling van mij afschrijven…)

  3. snap het gevoel, vooral als je het hebt over het gelijk halen van Desmet. Off the record durven journalisten en freelancers wel spreken, maar blijkbaar bestaat er in het wereldje een soort omerta. Jammer…

  4. Maar het is zo theoretisch, die Press for More, en zo pessimistisch! Wat is er nu eigenlijk mis aan een krant als De Standaard?

  5. @Dora: ik zal je even een voorbeeld geven van wat er mis is aan een krant als De Standaard (je mag de naam ook vervangen door De Morgen hoor). Ik neem hier letterlijk een lezersbrief over die Patrick Smagghe van de 4AD in Diksmuide naar De Standaard en De Morgen stuurde. Die de brief trouwens niet publiceerden, maar waar ze wel via mail op reageerden (samen met nog vele anderen die de brief hebben ontvangen). Nog even ter info: de brief dateert van begin maart.

    “Kan je je inbeelden dat je straks enkel nog voetbaluitslagen van Anderlecht in de krant leest? Aangevuld door hier en daar een topper? Er zouden een pak minder kranten verkocht worden vrees ik…

    Een vergelijkbaar verschijnsel is reeds lang aan de gang wat betreft concertrecensies in Vlaanderen. Dat de kranten onder vuur liggen is algemeen geweten, maar nu wordt het wel heel bruin gebakken.

    Vorige week, werden we –tegen wil en dank – door quasi àlle media tot hardrock- of metalfan bekeerd. De hoop op berichtgeving rond een breder cultureel kader werd even opgeflakkerd toen ik donderdag in De Standaard een concertverslag van Rupa & The April Fishes in de AB terugvond. Ik schrok wel even toen ik las dat dit ‘het eerste concert in ons land met haar plaat’ was. Toch wel bizar… 2 dagen eerder genoten we hier met z’n allen van deze fijne bende op het podium van 4AD.
    Vrijdag las ik in De Morgen het verslag van Crystal Antlers in de Brusselse Botanique. Deze veelbelovende rockers stonden 4 weken eerder reeds te stomen op ons podium in Diksmuide….
    Kunnen we dan nog spreken van nieuw-s waarde?

    Deze twee voorbeelden zijn geen losstaande feiten. Soortgelijke berichtgeving is tot mijn vaststelling een veelvoorkomend verschijnsel. Heel wat cultuurhuizen buiten onze hoofdstad bieden interessante concerten, toneelvoorstellingen, tentoonstellingen…en dergelijke meer aan. Deze initiatieven verdienen dan ook de aandacht waar ze recht op hebben.

    Dat de heren en dames die de krant besturen, het pad van hun cultuurredactie niet verder dan Brussel laten lopen, lijkt me een rechtstreekse aanslag op nieuwsgaring. Als de Westhoek een te verre verplaatsing impliceert vrees ik dat deze enge houding ook gehanteerd wordt bij andere nieuwsfeiten. Men dient immers (veel) te besparen, nietwaar? Dit alles is niet alleen heel jammer, maar vooral eng en kortzichtig. Vlaanderen is amper een zakdoek groot.

    Als Minister President Kris Peeters volgende week tijdens zijn staten-generaal tekort aan inhoud zou hebben mag hij dit even in de schijnwerpers zetten. Of maakt de Westhoek, of heel West-Vlaanderen, geen deel meer uit van Vlaanderen?

    Patrick Smagghe
    Programmator Muziekclub 4AD Diksmuide”

    Dat is nu net een van de problemen, Dora: aandacht voor wat al groot en bekend is (en liefst ook in Brussel plaatsvindt). En ja, vroeger was het écht wel anders.

Reacties zijn gesloten.