Categorie: fotografie

Huh. Ik zweef weer van ’t een naar ’t ander.

De ganse dag het huis uit: van ’t ontbijt naar ’t stad, van de winkels (window shopping) naar ’t park, van ’t park naar huis naar ’t park (x2), en ik kan u de lunch in ’t park aanraden. En anders zijn (voor ’s avonds) de martino en ’t kiekenskot vlakbij.

Thuis kom ik er slechts met moeite toe een computer aan te zetten, anders dan (een anglicisme! een anglicisme!) om mijn foto’s over te sluizen van de camera naar de HD –een verschrikkelijk langzaam process aan 0,5 mb per seconde via USB (not 2.0).

Waar zat ik. Mijn rechteroog lijkt bijwijlen vergroeid met mijn lens, en op mijn linker is dan ook spontaan een ontsteking uitgebroken –jaloezie, het is wat. Maar we maken –technische– vorderingen. Overdag zonder, maar ’s avonds met monopod, waardoor ik zelfs scherpe opnamen krijg op 1/5s. Bovendien ben ik weer volledig manueel bezig –eerst had ik op AP (aperture priority) gewerkt, maar de verschillen op de sluitertijd waren te groot (het diafragma blijft op f/2.8), de onderbelichtingen van het gelaat te frequent, dat ik volledig manueel ben gaan werken. Overdag: ISO 400 (al mag hij vandaag misschien wel naar 200), f/2.8, sluitersnelheid tussen de 1/320 en 1/400. ’s Avonds ISO 800 (ik vind dat op alles erboven veel te veel ruis zit), f/2.8 en dan ergens 1/100 tot 1/30. Vergeet vooral geen spot metering te doen, want de belichting moet goed zitten op het gezicht, en niet (noodzakelijk) op de rest. Al blijft die ‘spot’, net zoals de AF area iets te groot naar mijn goesting.

Sloten koffie, weinig slaap, en het gevoel te leven. Meer moet dat niet zijn.

Zie ook de Jazz in ’t Park flickr fotoset.

Verschoning, ik ben vaak nogal geneigd om des menschen schrijfsels in de feedback te gebruiken als aanleiding voor een nieuwe entry. De reden daarvoor is veelal dat ik me in mijn antwoord (een beetje) laat meeslepen, zdoat het te lang wordt, en ik dan maar besluit er een nieuwe post uit te puren.

Zo zei Michel, in een reactie op mijn vorige post:

Grootste verschil tussen digitaal en analoog, en dé reden om digitaal te doen is denk ik de onnoemelijk korte feedback loop tussen foto maken en foto zien.

En dat is inderdaad een van de redenen, naast de verkorte workflow voor digitaal als je toch in dat medium blijft. Want zelfs al ontwikkel je zelf je z/w film, en heb je thuis een degelijke scanner staan, dan nog duurt het vele keren langer eer je een resultaat te zien krijgt –de film ontwikkelen alleen neemt al minstens een uur van je tijd in beslag.

Met het tweede deel van de opmerking heb ik een aantal bedenkingen:

Ik denk dat je sneller een degelijke fotograaf wordt met digitaal dan met analoog 🙂

Ik denk niet dat zoiets afhangt van het medium waarmee je werkt, maar van de persoon zelf.

Want veelal ligt de ratio kwaliteit/quantiteit bij digitaal veel lager dan bij analoog. ‘Men’ (de overgrote meerderheid) is bij digitaal veel meer geneigd om maar op die knop te blijven drukken, want ‘dan is de kans groter dat er een goede tussen zit’. Een fotograaf-met-film zal veel meer aan de compositie denken, en de andere parameters die zorgen dat een afdruk een goede foto wordt.

Natuurlijk kan je als ‘digitale’ fotograaf evengoed aan die parameters werken (ik moet bij het woord digitaal tegenwoordig ook aan iets heel anders denken, edoch dit geheel terzijde). Maar de kans dat je dat ook effectief doet, is veel kleiner –maar niet onbestaand.

Voor iemand die echt fotografie wil leren, is de feedback inderdaad veel directer: niet alleen kan je de ‘grote’ foto sneller bekijken, je krijgt onmiddellijk een preview te zien op de LCD van de camera zelf. Dat hoeft echter het leerproces niet te versnellen. Vaak wordt aangeraden om dat rolletje film even links te laten liggen, zodat je de foto achteraf objectiever kan bekijken –er zit meer tijd tussen, zodat je meer afstand kan nemen van de subjectieve redenen waarom je die foto nam en daardoor meer oog hebt voor de intrinsieke kwaliteiten van het resultaat.

Een goed (of degelijk) fotograaf word je vooral door te kijken, en je toestel te kennen. Vandaar dat men nog steeds aanraadt om met een prime lens (vaste brandpuntsafstand, geen zoom) te beginnen, en de instellingen manueel te bepalen. Al is dat ook weer slechts één manier, en zeker geen garantie.

En is digitaal nu echt goedkoper dan analoog, vroeg ik mij af, terwijl ik mijn vorige post schreef. Natuurlijk niet; en al zeker niet als je in dezelfde klasse gaat vergelijken.

Het belangrijkste onderdeel van een camera is en blijft een lens, en die kost voor beide evenveel. De camera zelf daarentegen kan voor een analoge uitrusting veel goedkoper dan voor digitaal, zeker als je over een vergelijkbaar kwaliteitsniveau spreekt.

Nemen we even de prijzen (bij Foto Konijnenberg) voor de (betere) amateurtoestellen bij Nikon: 879 EUR voor de D70S vs 229 EUR voor de F75 (450 voor de F80). In de pro afdeling liggen de contrasten zo mogelijk nog hoger: 4.450 EUR voor de D2X vs 1.799 voor de F6. Caramba!

Voeg daar nog eens aan toe dat je binnen een jaar of vier de D2X gerust verouderd kan noemen, terwijl je binnen 40 jaar vermoedelijk nog steeds goed meekan met de F6. Of als je helemaal op veilig wil spelen, koop je voor 789 EUR beter de manuele FM3A, waar je kleinkinderen nog steeds een hele kluif aan zullen hebben.

Hoezo, film is veel duurder? We houden ons even bij z/w: een filmpje Fuji Neopan 400 (135) van 36 exposures kost 5 EUR; de Sandisk Extreme III CompactFlash van 1 GB (ofte 150 RAW beelden) kost 122 EUR. Voor 1 Sandisk heb je dus zowat 24 filmpjes van 36 = 864 foto’s.

Neem nu nog dat een filmpje laten ontwikkelen + inscannen ook weer 5 EUR kost, dan kom je aan 10 EUR uit per film. En dan heb je voor die ene Sandisk nog steeds 12 filmpjes van 36 of 432 foto’s.

Beweer vooral niet dat de kosten voor digitale fotografie eindigen met de aanschaf van het fototoestel + een lens + een geheugenkaart. Als je RAW werkt, heb je ook nog software nodig die RAW kan bewerken (nog eens 100 EUR min.), en een recente computer die genoeg processing power heeft (of anders: veel geduld).

Dus zitten we voor digitaal aan min. 222 EUR (Sandisk + RAW software), en komen we voor analoog uit bij 792 *ingescande* foto’s (22 filmpjes).

En dan hebben we het aankoopverschil van de camera body nog niet eens mee verrekend: 650 EUR credit voor het analoge kamp voor de betere amateuruitrusting (D70s vs F75). Ofte 65 filmpjes ofte 2340 ontwikkelde en ingescande negatieven (die je bij de 792 andere mag bijtellen).

Hoeveel foto’s maakt u per jaar?

(Voor de duidelijkheid, dit is geen verdoken debat over film vs digitaal, noch beweer ik dat digitaal beter is dan analoog of vice versa. Cijfermateriaal ter info, niets meer, niets minder.)

Awel? Terug naar film? En digitaal dan? vroeg Opa Pettson naar aanleiding van mijn wish list.

Beide systemen zijn complementair. Voor de concertfotografie was ik meer dan tevreden dat ik over een digitaal systeem beschikte. Ik moet er niet aan denken dat ik nu door 1500+ Middelheimnegatieven moest waden om er een paar scherpe uit te halen, waarbij bovendien de belichting én de kleur nog goedzaten ook. ‘Echte’ fotografen deden het misschien zo, vroeger, maar ik kan de moderne digitale vooruitgang alleen maar toejuichen.

Alles wat bovendien voor digitale publicatie bestemd is, ondervindt alleen maar voordelen van de digitale fotografie. Dat lijkt me ook weer logisch. Geen gefoefel met een scanner, resulterend in een 30 MB groot ‘digitaal’ filmnegatief.

Maar ik ben nog steeds niet tevreden over digitale prints. En laten we het gemakkelijkheidshalve bij zwart/wit prints houden, zodat we gans het kleurenmanagement verhaal even links kunnen laten liggen.

Mijn 10×15 prints van mijn digitale foto’s wegen zelfs niet op tegen de (digitale?) proef(af)drukken die ik van mijn fotolab terugkrijg. Tenminste als ik met een C-41 z/w film (zoals de Kodak T400CN) heb gewerkt die ik zelf niet kan ontwikkelen, en waarvoor ik dus het fotolab moest inschakelen.

En dan heb ik het nog niet over vergrotingen.

Als je prints wil lijkt het (voorlopig) simpel: analoog (de meningen verschillen). En medium format (Hasselblad, Rollei, Mamiya, etc) is beter dan 35 mm, om de simpele reden dat het negatief groter is. 6×6 is beter dan 6×4,5; 6×7 is beter dan 6×6. En een view camera is nog beter, maar helemaal niet meer praktisch om overal mee naar toe te sleuren (al zijn er best mensen die het wel doen).

Interessante tips in dat verband vind je ook hier:

• What Camera Should I Buy? (Organized by Goal)
• What Camera Should I Buy? (Organized by Camera Type)

Kortom, als ik over een betere analoge workflow zou beschikken, zou ik ook veel meer analoog werken. Maar de instant gratification van digitaal blijft zo verschrikkelijk aantrekkelijk. En bruikbaar als je voornamelijk op het web publiceert.

Onder de hoofding: een mens mag dromen, staat het volgende op mijn (foto-) wishlist (in volgorde van ‘noodzaak’ en/of haalbaarheid):

1. Een officiële versie van DxO Optics Pro (v3.0). Mijn trial versie loopt morgen af.
2. Een goede (edoch betaalbare) filmscanner. Zoals de Super Coolscan 5000 ED, al kan die enkel 35mm film aan, en in het licht van mijn verdere wensen (zie lager), zou 120 misschien beter zijn. Enter de Super Coolscan 9000 ED voor een veelvoud van de prijs van de 5000. *zucht*
3. Leica 35mm f/2 Summicron-M Aspherical. De standaard. Bijna om op de Leica te lijmen, want die zal er enkel afkomen tijdens de concertfotografie als de 90mm erop moet.
4. Rolleiflex 2.8 FX TLR Body with 80/2.8 Planar HFT lens of een Hasselblad 503CW (met bijbehorende lens). Leica is goed, maar 120 (6×6) is beter. It’s good to be square.
5. Computer: mijn vijf jaar oude Dell gaat niet zo goed om met mijn RAW files. Hoewel de recente geheugeninjectie (van 256 naar 512 Mb RAM) al een groot verschil maakt, vermoed ik dat een processor upgrade toch wel een serieuze sprong voorwaarts zal zijn.
6. Doka voor Z/W. Die komt er zeker. Op laaaaaaaaange termijn.

Geduld is een schone zaak.

[Update:] ik zou het nog vergeten. Ook broodnodig is een colour management tool (zoals de Spyder van ColorVision).