Dave Douglas – volume12

Jazz Middelheim: who says jazz isn’t supposed to be fun?

Gisteren moet één van de meest uitzinnige dagen zijn geweest die Jazz Middelheim in lange tijd heeft gezien. Allen Toussaint en Marc Ribot werden misschien beter voor Lady Linn geprogrammeerd, maar geef toe, dan was u nooit zo vroeg naar het festivalterrein afgezakt. Hopelijk was u er trouwens nog vroeger, want hoewel de mensen van The Pocket Jazz Orchestra misschien nog niet de intuïtie hebben van een ervaren jazzmuzikant zoals Dave Douglas, ze stonden er wel degelijk. Douglas stond hun herhaaldelijk aan te vuren aan de kant, om toch maar nog wat meer los te komen uit de partituur, maar dit was zonder meer één van de betere conservatoriumoptredens die ik daar heb al gezien.

Lady Linn kende een valse start, maar dat weerhield er haar niet van om verder probleemloos de tent op haar hand te krijgen. Het publiek kreeg een zorgvuldig opgebouwde set te horen, die hen van een rustig begin naar een uitbundige climax voerde. Opvallend waren de cover Katy on mission en het opgepimpte Love Affair.

Het Allen Toussaint & Marc Ribot Duo begon enorm veelbelovend. Toussaint deed daarbij voornamelijk zijn straight ahead ding aan de piano, waarop Marc Ribot met de gitaar tegendraads en eigengereid begon in te werken. Dat weerwerk maakte van de eerste paar liedjes enorm spannende muziek, maar helaas werd dat niet doorheen de set volgehouden. De muziek werd soberder en werd soms herleid tot vingeroefeningen; geschikt voor wie rustig op het gras wou voortkabbelen, maar niet altijd even beklijvend.

Het is geen jazz meer, was alweer de hardnekkig aanhoudende verzuchting, gisteren. Jamie Cullum is een entertainer, hij zingt pop, hij voert gewoon een show op, en teert enkel op spektakel. Dan herinner ik mij de tirannie van Dee Dee Bridgewater twee jaar geleden, de jazzzangeres die het publiek zo goed als verplichtte om recht te staan en op haar gezang mee te dansen. Kijk dan naar Cullum die, hoewel ook zijn show van begin tot eind georchestreerd is, het publiek kan laten geloven dat dit concert speciaal voor hen geïmproviseerd uit zijn hoofd wordt geplukt en dat zijn muzikanten blijkbaar via bijzondere telepatische gaven telkens te weten komen welk nummer hij nu weer gaat brengen. Cullum hoefde geen ziel tot iets te verplichten toen hij de zaal los uit de pols in drie verdeelde en ze elk een ander stukje liet zingen. Ik stond het buiten de tent allemaal gade te slaan, en werd getrakteerd op het ene kippenvelmoment na het andere. Dit ís topentertainment, en als Jamie Cullum erin slaagt zoveel mensen in jazz of crossover muziek te interesseren, dan word ik daar alleen maar gelukkig van.

Spark of Being

Een tijd geleden zat ik in deSingel om er naar het project Spark of Being van Dave Douglas & Bill Morrison te kijken en te luisteren. De film is een hervertelling van het Frankenstein verhaal in een filmconcept van Bill Morrison, aan de hand van oud en nieuw gecreëerd beeldmateriaal. Het concert was erg goed –zelfs al was het geluid niet echt optimaal te noemen in die veel te grote Blauwe Zaal in deSingel.

[youtube https://www.youtube.com/watch?v=Jq4f7HT3wNE&fs=1&hl=en_US]

De film werd voor het eerst getoond op 24 april aan de Stanford universiteit in Californië, waar Dave Douglas en zijn Keystone groep toen artists in residence waren. De muziek kaderde er binnen het omvattend filmproject dat de universiteit aan Bill Morrison opgedragen had. Morrison, een avantgarde filmmaker die heeft samengewerkt met componisten gaande van Dave Douglas en Vijay Iyer tot minimalisten als John Adams, Gavin Bryars en Steve Reich, werd een klein decennium geleden de hemel in geprezen om zijn film Decasia waarin hij fragmenten halfvergane film aan elkaar last. (De film is bijna niet te verkrijgen; op amazon vragen ze exorbitante bedragen voor de dvd, maar misschien hebt u geluk en kan u hem van ergens downloaden.)

Spark of Being is alsnog niet verkrijgbaar op dvd (al werd er blijkbaar wel een dvd gemaakt), maar hopelijk komt het er nog van. Het is een fascinerende belevenis, en de muziek tilt het beeldverhaal zeker tot een hoger niveau. Wel te verkrijgen is de filmmuziek, uitgebracht in drie delen: Soundtrack, Expand en Burst. Verkrijgbaar in een cd-box, als download (flac en mp3), en Expand is als enige ook verkrijgbaar op vinyl.

Soundtrack is zoals de titel laat vermoeden de muziek bij de film van Morrison; Expand is een uitwerking van de thema’s voor de film los van de beknellende maar noodzakelijk timing daarvoor; en Burst bevat de thema’s die niet in de film werden gebruikt. De muziek is onbetwist jazzy, met niet overheersende electronica invloeden. Het Frankensteinverhaal uit de film bevindt zich veel dichter bij het origineel van Mary Shelley (vs de vermonsterlijking in de gepopulariseerde versies achteraf), en legt veel meer nadruk op de zoektocht en vertwijfeling. Dat gegeven treedt ook duidelijk naar voor in de muziek, waardoor de klemtonen veel subtieler en (dus) minder dramatisch zijn dan men van zo’n onderwerp kan verwachten. De niettemin vaak stuwende muziek werd samen met de film ontwikkeld. Door de voortdurende brainstorm tussen Morrison en Douglas kwam men tot een heel organische en hechte uitwerking van het project.

De albums van Spark of Being zijn in hun verschillende uitvoeringen rechtstreeks te koop op de Greenleaf Music site.

Dave Douglas – ‘Spark of Being’

Gisteren zat ik in deSingel in Antwerpen, voor het filmconcert ‘Spark of Being’ van Dave Douglas Keystone & Bill Morrison. Film en muziek werden gelijktijdig gecreëerd, en dat was duidelijk merkbaar. De film was een herinterpretatie van het Frankensteinverhaal, vaak visueel of conceptueel behoorlijk abstract, maar bloedmooi. De film is weinig rechtstreeks verhalend, maar toont voornamelijk impressies. Het verhaal is evenwel heel duidelijk aanwezig, en blijft veel dichter bij de oorspronkelijke roman dan de gepolariseerde bewerkingen ervan in de massacultuur.

Met het geluid in de zaal was het helaas niet zo goed gesteld. Het leek wel alsof de versterkte instrumenten achter een zwaar gordijn stonden opgesteld, en daardoor immens dof op het publiek werden afgestuurd. Dat, en de zaal wordt gelijk ook geplaagd door een vervelende reverb (nagalm). Tijdens het encore speelde Douglas even onversterkt de zaal in, wat een duidelijke verbetering van het geluid inhield. Misschien had die dofheid een bedoeling, al was Douglas zelf ook behoorlijk enthousiast over die onversterkte klank. Een waar mysterie.

Maar het was goed, heel goed. Het plaatje klopte, inhoudelijk en conceptueel, visueel en muzikaal. Ik zou meteen terug gaan luisteren als ik de kans had.