Serieus, meneer Desmet, u jaagt mij angst aan. Op een halve voorpagina De Morgen schreeuwde u mij deze ochtend een boel ongefundeerde demagogie toe. Het was goed dat ik de rest van de dag geen toegang tot internet had.
Ronduit angstaanjagend is het, meneer Desmet, hoe een voorontwerp van een vonnis volgens u plots van België een Zuid-Amerikaanse dictatoriaal regime maakt. Het zijn uw woorden. Nog goed dat er mensen zijn zo’n beweringen kunnen weerleggen, en de vermoedens van een normaal denkend mens –dat zo’n voorontwerpen helemaal geen uitzonderingen zijn– kunnen bevestigen. Gelukkig is er nog de VRT, die Herman Dams, Procureur Des Konings in Antwerpen daarover in het nieuws aan het woord heeft gelaten.
Minister Turtelboom heeft dan wel een memo gestuurd om straffen minder dan drie jaar niet te laten uitvoeren, er is geen wet die zegt dat die straffen niet mogen uitgevoerd worden. Het kernkabinet staat als één man achter mevrouw Turtelboom. En terecht.
En dan dat gezaag over dat YouTube filmpje (op pagina vijf) dat van het Frans en het Arabisch naar het Nederlands werd vertaald. Die vertaling gebeurde niet door een beëdigd vertaler, en de toon in uw krant laat op zijn minst vermoeden dat u het eens bent dat dit grond is om het aanhoudingsmandaat te vernietigen. U gaat daarbij geheel voorbij aan de dwingende vraag die elk weldenkend mens zich stelt: zat er een fout in die vertaling. Met andere woorden: u bent meer bezorgd om de letter van de wet dan om de geest. U bent meer bezorgd om de rechten dan om de plichten van mens in de maatschappij. We vergeten maar al te graag, in deze rechtenmaatschappij, dat de mens vooreerst plichten en verantwoordelijkheden heeft t.o.v. de maatschappij. De uwe, meneer Desmet, mocht u het zich überhaupt afvragen, is (onder andere) om op een onderbouwde en –in de mate van het mogelijke– objectieve manier om te gaan met de berichtgeving van de gebeurtenissen die zich in die maatschappij voordoen.
Mevrouw Turtelboom is geen clown, meneer Desmet, ik ben het met u eens. Maar ik ben het nog niet zo zeker wat u betreft.
En toch… vind ik dat Yves gelijk heeft. Hij dikt het allemaal wat aan, maar een justitie “à la tête du client” jaagt mij dan weer schrik aan. Ik heb absoluut geen sympathie voor Belkacem of zijn ideën en ik vind ook dat straffen die uitgesproken worden effectief moeten opgelegd worden maar dan voor iedereen gelijk. Het kan en mag niet dat er in de strafuitvoering met 2 maten en 2 gewichten gewerkt wordt.
Turtelboom is dan misschien geen clown, maar de politiek (en het politieke circus) is niet ver weg!
Bof. Gans de maatschappij is op eenzelfde manier ‘à la tête du client’. Geen twee zaken of situaties zijn hetzelfde. Het probleem met de populistische Desmet is dat hij de essentie uit het oog verliest, en blindweg valt voor schande van het rechtssysteem: sinds de Oude Grieken (of misschien zelfs daarvóór nog) een soortement advocatuur hebben uitgevonden (sofisten, retorica) is de rechtspraak al te vaak gebaseerd op perceptie en niet op realiteit. Niet schuld en onschuld zijn de protagonisten in zulk een rechtsverhaal, maar technicaliteiten en eloquentie of –in het geval van Desmet (en bij uitbreiding de media): wie het luidst kan roepen.
Turtelboom heeft gelijk. Ze heeft trouwens een heel mooi weerwoord geschreven.
Ik wil hier nog even aan toevoegen dat ik het niet met jou noch met minister Turtelboom (in haar antwoord) eens ben wat betreft de stelling dat rechten verdiend moeten worden.
Universele rechten zijn universeel, en derhalve per definitie niet iets dat verdiend moet worden. Toen er enkele jaren geleden even sprake was van het eventueel opstellen van de “universele plichten van de mens” heb ik een zeer gedegen en onderbouwd betoog gelezen daarover, waarin de stelling dat rechten verdiend moeten worden, totaal ontkracht werd. Jammer genoeg vind ik zo snel niet meer de link ernaartoe, maar het was een betoog dat een diepe indruk op mij maakte en mij nog steeds inspireert in mijn werk, omdat het zo fundamenteel uitlegde wat een democratische rechtstaat precies inhoudt, en wat het betekent dat rechten onvervreemdbaar zijn.
Wél is het zo dat de rechten van de ene de rechten van de andere niet mogen aantasten, en dat wetgeving daarop gericht moet zijn. Maar rechten worden niet verdiend, ze zijn onvervreemdbaar verworven door het mens/burger/…-zijn.
Wel, ik kan niet meespreken over dat document, maar het zou mij zeker interesseren om dat te lezen. Stuur maar door, als ge dat ooit terugvindt.
Er bestaat evenwel niet zoiets als universele rechten (of plichten). Dat is een romantische illusie. Panem et circences, die déclaration universelle des droits de l’homme, uitgeschreven in een periode waarin de wereld half vernietigd was (1948), en direct gebaseerd op een tekst uit de tijd waarin de mens van onder het juk van de Kerk en de adel wou vandaan komen (déclaration des droits de l’homme et du citoyen uit 1789). Zeer schoon op papier, en zeer nobel van inborst, dat wel. Maar dat is een andere discussie, denk ik.
Rechten en plichten zijn yin en yang: zonder het één niet het ander. In de huidige maatschappij ligt de klemtoon veel te veel op recht, en veel te weinig op plicht. Vijftig jaar geleden (51 om precies te zijn), sprak John F. Kennedy deze woorden uit bij zijn inhuldiging als president: “ask not what your country can do for you –ask what you can do for your country.”