ten slotte, tenslotte

Ha! Taal! Recht uit de Miles Group Taaldrop. Vandaag kregen we dit via mail:

Tenslotte, zei hij tenslotte, hebben we er niet het minste idee van of we het slootje nog open zullen krijgen.

In bovenstaande zin staat geen enkele fout. De Miles Group heeft er –geheel naar willekeur– eentje uit gekozen, maar dat is volledig voor (her)interpretatie vatbaar.

Tenslotte, in één woord geschreven dus, is een bijwoord, met als betekenis eigenlijk, per slot van rekening (all things considered in proper Engels).

Ten slotte, in twee woorden, betekent tot slot, zoals aan het einde van een opsomming of reeks.

Slootje, ten slotte, is het verkleinwoord van slot, maar u had al begrepen dat dit woord niet meespeelt in de probleemstelling.

Edoch, ik herhaal: de zin Tenslotte, zei hij tenslotte, hebben we er niet het minste idee van of we het slootje nog open zullen krijgen. bevat geen enkele fout. Alles hangt af van de context.

Laten we uitgaan van de volgende context: iemand heeft een kistje gevonden, met daaraan een verroest slotje (want ja, het verkleinwoord van slot kan zowel slotje als slootje zijn). Hoe krijgen we dit open.

Interpretatie 1:

Persoon x stelt voor het ding in cola te hangen om de roest te verwijderen. Dergelijke procedure zou nogal veel tijd in beslag nemen. Persoon y steekt zijn hand op en zegt: “ik zou dat niet doen.”

Hij pauzeert even, en zegt tenslotte: “tenslotte hebben we er niet het minste idee van of we het slootje nog open zullen krijgen na dat colabad.”

Interpretatie 2:

Zelfde cola-situatie, waarop persoon y een aantal redenen geeft waarom het niet zou lukken. “Hoe krijgen we dat slot in de cola? Is dat kistje wel waterdicht? Of kan wat er in dat kistje zit wel tegen die cola?” Hij denkt even na, en tenslotte zegt hij, na een pauze van een paar seconden: “en ten slotte hebben we er niet het minste idee van of we het slootje nog open zullen krijgen met die cola.”

Interpretatie 3:

Zelfde cola-situatie, zelfde opsomming. “…kan wat er in dat kistje zit wel tegen die cola? En ten slotte,” zei hij ten slotte, “hebben we er niet het minste idee van of we het slootje nog open zullen krijgen.”

Interpretatie 4:

Zelfde cola-situatie. Persoon y steekt een gans betoog af om dat slotje gewoon stuk te slaan. “Tenslotte,” zei hij ten slotte, “hebben we er niet het minste idee van of we het slootje nog open zullen krijgen.”

Daar hebt ge het zie. Het is allemaal mogelijk. Laat u geen blaasjes wijsmaken, beste kinderen. Context is everything! Zegt dat nonkel Bruno het gezegd heeft.

(Of het allemaal even proper Nederlands is, is een andere zaak.)