Als je een Hollander (i.c. Joop van der Horst) een Vlaams (Barabants) dialectwoord laat verklaren, dan krijg je dergelijke onzin: Woord voor woord. Bangelijk. (DS 19/09/2005)
Onder scholieren heeft het woord ‘bangelijk’ tijdelijk een nieuwe betekenis. Of eigenlijk twee nieuwe betekenissen. Het kan door hen nu gebruikt worden in zinnen als […] “bangelijk goeikoop” […] En dat is dan “erg goedkoop”
(Dat zijn geen zinnen, meneer van der Horst, maar woordgroepen of zinsneden.) Over welke betekenis het gaat, wordt verder niet vermeld, maar goed, ‘bangelijk’ wordt hier gebruikt als versterkend element.
Verder kan het ook zelf de kwaliteit uitdrukken: “een bangelijk kapsel” is erg goed; “een bangelijk idee” is een uitmuntend idee.
Gezien er ‘verder’ staat, neem ik aan dat we het nu over de tweede betekenis hebben, en dan mag u me wel eens uitleggen wat het verschil is tussen beide betekenissen. Dat verschil is er namelijk niet, het zit hem enkel in het gebruik: de ene keer als bijwoord (adverbium), de ander keer als bijvoeglijk naamwoord (adjectief).
Dit is allemaal niets bijzonders, en het gaat vanzelf weer over. Binnen afzienbare tijd zelfs, want dan is bangelijk weer ouderwets en komt er iets nieuws. Misschien is het al weer weg voordat het in een woordenboek kan komen.
De reden waarom het niet in het woordenboek komt, is niet omdat het al gauw weer ‘ouderwets’ zou worden, maar omdat het gaat over een regionaal gebruik (misbruik?) van een woord. Ook twintig jaar geleden, toen ik op de schoolbanken mijn broek versleet, werd ‘bangelijk’ reeds gebruikt. Alleen gebruikten wij het niet op onze school, want naast het bourgeoisie-frans hanteerden wij een A(B)N doorspekt met sappig Gents waarin woorden zoals ‘wrie(d)’ (‘wried waais’) of ‘crimineel’ (‘zo nen crimineel wijzen cd maat’) werden gebruikt. In Antwerpen was alles ‘bangelijk’ of zelf ‘kei’ of ‘neig’ of een combinatie daarvan.
Soit. De rest van het artikel is vele keren interessanter dan bovenstaande dwaling, al ben ik er nog niet uit waar het nu juist over gaat. De auteur heeft het over actieve en passieve betekenis van de gebruikte woorden, maar het kan evengoed gaan over de tendens tot adverbiaal gebruik van de adjectieven (overgewaaid uit de Engelse taal).
U kiest zelf maar.