Het was slechts bij toeval dat ik aan de Bijloke-manufactuur van vorige vrijdag herinnerd werd. Thijs Troch had in allerijl (daags ervoor) nog een bericht gepost op facebook, en daardoor waren er toch nog een dozijn extra gegadigden opgedaagd. De avond was in twee gedeeld, met eerst een ietwat experimenteel concept van Movable Type, gevolgd door Jukwaa 221, waarvoor Troch extra reclame had gemaakt. En Movable Type had een special guest, zo bleek uit een haastig geposte foto op Instagram: “Vanavond! Zowaar met Liesa Van der Aa.”
Bij Movable Type mocht het publiek op het podium van de concertzaal plaatsnemen, lekker dicht bij de muzikanten (eigenlijk in een vergelijkbare setting met het Kraakhuis voor het tweede deel van de avond). Movable Type startte met (laat renaissance of vroeg-) barokke muziek, waarbij de blikvanger (en ‘klankvanger’) zonder twijfel de cornetto (of zink) van koperblazer Lambert Colson was. Ook Jon Birdsong zou zijn trompet een paar keer voor dat vreemde instrument inruilen. De klank van de cornetto is zeer vergelijkbaar met die van een trompet, behalve dan dat het instrument vaak van hout is gemaakt, en daardoor een warmere klank krijgt.
De klassiekere stukken werden afgewisseld met meer jazzy werk, en het was er de muzikanten voornamelijk om te doen om een staalkaart te bieden van de mengeling van de muziekstijlen, zowel inhoudelijk als instrumentaal. Dat kwam exemplarisch tot uiting bij de bloemenreeks, die begon met twee versies van Petite Fleur: een compositie van een vroeg-barokke componist en de bekende tune van Sidney Bechet. Voor die laatste versie kwam Liesa Van der Aa op het podium, met een loepzuivere (duh) en empatische stem.
Anthony Romaniuk speelde trouwens net zo goed op klavecimbel als piano, en Nathan Wouters stak met zichtbaar genoegen een heleboel effecten op zijn (akoestische) bas (nooit gratuit), inclusief een synthesizer die perfect paste in het stuk dat toen werd gebracht.
Jukwaa 221 trok zich rustig op gang. De klanken druppelden het Kraakhuis binnen zoals regen tegen een zolderraam. Een voorzichtige druppel hier, en kort salvo daar, bijgestaan door een aanhoudend geroffel op de drum, dreigend als een donder die toch maar niet dicht genoeg komt om het onweer in volle razernij te laten losbarsten. Een toevallig melodie tikt voorbij, de druppels pikken het tempo even op, en worden dan opnieuw rustig. Het onweer zou altijd op veilige afstand blijven.
De inleiding van dit concert was zuiver ritmisch. De contrabassen spelen geen melodie, en Nils Vermeulen tikt zelfs de ganse (lange) intro met zijn vingers op de klankkast. Thijs Troch raakt nauwelijks de toetsen van zijn (prepared) piano aan, maar ligt languit met het bovenlichaam in de klankkast de snaren te beroeren. Wat opvalt –in die twee keren dat ik hem kort na elkaar heb bezig gezien– is dat Thijs Troch, nog veel meer dan vroeger, erg bezig is met geluid en klank (vs melodie).
Ritme zou de rode draad doorheen het concert blijven (zelfs al klatert de piano bijwijlen). Heel even lijkt het op phase shifting uit te draaien, wanneer alle instrumenten op het zelfde ritme beginnen te spelen, maar de muziek wordt alleen subtiel dreigender, zonder dat de ritmes uit elkaar gaan lopen. (Ik speur angstvallig naar een douche, met al die Bernard Herrmann-vibe.) Sleutelwoord voor deze muziek is zonder twijfel filmisch. Wie zich mee laat voeren op de muziekstroom, gaat mee op een boeiende trip.
Movable Type & Jukwaa 221, gehoord in Muziekcentrum De Bijloke, Gent op vrijdag 10.02.2017
Movable Type: Lambert Colson, cornetto | Jon Birdsong, trompet, cornetto | Anthony Romaniuk, piano & klavecimbel | Nathan Wouters, contrabas | Guest – Liesa Van der Aa, zang
Jukwaa 221: Thijs Troch, piano | Nils Vermeulen, contrabas | Laurens Smet, contrabas | Sigrfied Burroughs, drums | Elias Devoldere, drums