momentopname (ii): lijnenspel

“Ik vraag mij dat dikwijls af,” zegt ook Tessa, “hoe ge tot zo’n foto’s komt.”

In het beste geval ziet ge de foto net voor ge afdrukt. Dat was het geval met de foto van Henri en zijn trompet, bijna tot in de details, maar veel vaker is het een soort organische vorm, die ik soms zie groeien en gedeeltelijk ook anticipeer. Vooral bij concertfotografie is dat het geval. De muzikanten en hun instrumenten en vaak ook lichtbundels worden dan herleid tot lijnen. Op een bepaald moment ziet ge die lijnen naar elkaar toegroeien, en dan is het een kwestie van op het juiste moment af te drukken. En het juiste punt in focus te hebben. En de belichting niet al te afwijkend te hebben benaderd. En rustig te blijven zodat uw beeld niet bewogen is.

Belangrijk voor een fotograaf is dan ook zonder enige twijfel: “kijken”, maar nog belangrijker is: “zien”. Lach niet, het is lang geen evidentie. Grote delen van dat zien kunnen evenwel worden getraind.

Zorg dat er zich minstens één rechte in uw beeld bevindt. Hou uw horizon erm… horizontaal. Deel uw beeld op in vlakken, en tracht uit het midden weg te blijven. Speel met de hoeken van uw beeld. Het zijn basisregels, die gerust bewust met de voeten kunnen worden getreden.

Er zijn twee regels waar ik zoveel mogelijk rekening mee tracht te houden –d.w.z. ik tracht ze soepel en niet-dwingend toe te passen. De regel van derden (rule of thirds) of –iets complexer– de gulden snede (golden ratio en Fibonacci spiral); en de diagonaal-methode.

De regel van derden is een manier om uw beeld op te delen in resp. 9 vakken gemaakt door drie horizontale en verticale onderverdelingen. Het doel is het zwaartepunt of richtpunt van uw foto uit het midden weg te halen, en naar één van die derdenvlakken te verhuizen. Dat klinkt ingewikkeld, maar dat is het niet ⁽¹⁾. Tracht uw beeld in drie verticale stroken in te delen, en blijf met uw focuspunt weg uit de linkse of rechtse strook. Eens u dat wat onder de knie hebt, deelt u uw beeld nog eens in drie horizontale stroken in, en tracht u ook weg te blijven uit de bovenste of onderste strook.

Van de diagonaal-methode had ik nog nooit gehoord. Ik paste ze wel al geruime tijd toe, en stootte op de omschrijving ⁽²⁾ toen ik daarnet naar referentiemateriaal voor deze tekst op zoek was. Gebruik de diagonalen in uw beeld om uw aandachtspunten op te leggen. Tracht evenwel de diagonalen niet van hoek tot hoek te laten verlopen, maar net een beetje voor die hoek. We combineren even met de regel van derden. Als u uw beeld in drie verticale stroken indeelt, trekt u een diagonaal in die twee derden van het beeld die u hebt geslecteerd om in te werken.

Nog meer techniek, ik ben mij ervan bewust. Maar techniek is niet meer dan een basis, een ijkingspunt, aan de hand waarvan uw creativiteit ongebreideld zijn gang kan gaan. Voor mij is dat –zoals bij het begin vermeld– veelal een organisch samenvloeien van lijnen. Voor een ander kan het dan weer om beweging gaan. Of om kleur. Fotografie op zijn best is een interpretatie, of om dan toch maar eens naar Cartier-Bresson terug te grijpen ⁽³⁾:

Photographier: c’est dans un même instant et en une fraction de seconde reconnaître un fait et l’organisation rigoureuse de formes perçues visuellement qui expriment et signifient ce fait.

—

⁽¹⁾ Zie het beeld bij het wikipedia lemma en deze aanschouwelijk voorstelling voor verdere verduidelijking. Ook deze skyline van Gent is een uitstekend voorbeeld van de regel van derden.

⁽²⁾ De diagonaal-methode heeft zelfs een eigen website.

⁽³⁾ Bron: Henri Cartier-Bresson over le moment décisif op wikipedia.